Wertheimpark - Dit is een klein, 3/4 ha groot park, tegenover de Hortus* aan de Plantage Middenlaan. Het park kreeg tien maanden na de dood van A.C. Wertheim* in 1897 de naam Wertheimpark; op 3 okt. 1898 werd er een monumentale fontein in het park onthuld met als randschrift "Der armen hulp; der zwakken staf; der menschen vriend; een wekstem ten leven; den kunstenaar tot steun; den tragen tot spoorslag; door stad en land betreurd". Op de fontein (van Jonas Ingenohl) bevindt zich ook een plaquette met Wertheims beeltenis. De Amsterdammers hebben voor deze fontein destijds ƒ 20.000 samengebracht.
Het park werd van 1932 tot 1970 beheerd door de Hortus Botanicus. De geschiedenis van het park gaat terug tot 1682, de aanleg van de Plantage*. Lodewijk Napoleon wilde het voor zijn "Jardin du Roi" verfraaien, maar zijn plannen zijn niet uitgevoerd. In de 19de eeuw werd het
de toen bekende Parktuin (het hek is nog uit die tijd), waar het Parkgebouw* stond en later de Parkschouwburg*. Tijdens het 700-jarig bestaan van A. werd de fontein in het Wertheimpark gerestaureerd en werden er enkele banken in het park geplaatst. Bij de jubileumviering van de Plantage, in 1982, onthulde burgemeester Polak* op 16 jan. de twee opnieuw gemaakte sfinxen aan de ingang van het park. De originele beelden die uit het begin van de 19de eeuw dateerden, waren van zink en verdwenen tijdens de Tweede Wereldoorlog. De beeldhouwer Hans 't Mannetje maakte aan de hand van oude foto's twee nieuwe marmeren sfinxen, die bekroond werden door twee lantaarns. De wijkraad van de Eilanden en de Plantage- en Weesperbuurtvereniging beijverden zich voor de terugkeer van de karakteristieke beelden. In 1977 werd in het park een nieuw Auschwitzmonument* van Jan Wolkers onthuld. In 1993 werd het vernield, gerestaureerd en vervolgens opnieuw onthuld.
LIT. Wertheimpark, O.A. 1970, 96; R. Blijstra, De Plantage: een gewezen park, O.A. 1975, 205; Ithamar Perath, Herfstweerzien in Amsterdam, 1982.
