XYZ van Amsterdam

J. Kruizinga, Gerrit Vermeer (2002)

Gepubliceerd op 22-06-2018

Pontjes

betekenis & definitie

Pontjes voeren tegen bescheiden vaargeld op die plaatsen in de stad, waar de bruggen wat ver uit elkaar lagen. Hun platte vaartuigjes werden door een staalkabel door het water getrokken of gevoerd. Het bekendste pontje is dat over het Rokin geweest vóór de demping. Het vormde de verbinding tussen Rokin en Stadhuis en heeft in 1934 de dienst gestaakt. Dit pontje, dat ook nog gevaren heeft tussen Leidsegracht en Nassaukade, werd ter gelegenheid van Amsterdam 700 door Rederij Kooy opgeknapt en er werden toen kleine rondvaarten mee gemaakt.

Het pontje tussen Stadhouderskade (bij nr. 97) en Nicolaas Witsenkade voer 28 mei 1955 voor het laatst. Het overhaaltje bij het toenmalige hoofdkantoor van het Gemeentevervoerbedrijf tussen Nassaukade en Leidsekade had een halfjaar eerder zijn diensten gestaakt. De motorpont over de Amstel bij de Zuidergasfabriek werd ingesteld bij raadsbesluit van 24 mei 1905 en werd aanvankelijk door de Gemeentegasfabrieken geëxploiteerd. Volgens raadsbesluit van 23 sept. 1926 werd deze pontverbinding per 1 jan. 1927 door de Dienst der Gemeenteveren overgenomen. Vanaf 1 jan. 1943 vormde deze dienst samen met de Gemeentetram het Gemeentevervoerbedrijf*. Het Amstelveer werd op 1 juni 1956 opgeheven, daar er na het gereedkomen van de Utrechtsebrug* aan deze pontverbinding geen behoefte meer was.

Zo is ook de pontverbinding tussen de Weesperzijde en de Amsteldijk bij de Tolstraat verdwenen (zie ook: Jollemannen). Het enige particuliere trekpontje in A. zet wandelaars en fietsers over de Ringvaart bij de Oosterringdijk in Watergraafsmeer. Dit pontje bestaat al sinds 1907. Voorts zijn er nog ponten die alleen zomers en in het weekend varen, zoals het pontveer over de Amstel, ter hoogte van de Kalfjeslaan en de boot over het Nieuwe Meer van de Overlanden naar het Amsterdamse Bos. Zie ook: Y- ponten.

LIT. Marlies Rekkers, Heen en weer in Amsterdam. Van Yveer tot Amstelpont, O.A. 2001, 146.

< >