Polak, Henri - Henri Polak (1868-1943). Deze arbeiderszoon zat al op 21-jarige leeftijd midden in de vakbeweging. Hij was diamantbewerker en was een van de mensen die het initiatief namen tot de organisatie van de diamantbewerkers. Het leidde tot de oprichting van de Algemeene Nederlandse Diamantbewerkersbond (A.N.D.B.*). Polak was niet alleen als vakverenigingsman (hij bleef tot 1940 bondsvoorzitter van de A.N.D.B.) en als socialist (hij schreef wekelijkse kronieken in de bladen van de Arbeiderspers*), maar ook als humanist, als strijder voor de zuiverheid van de Nederlandse taal en als strijder voor het behoud van Nederlands natuurschoon een zeer vooraanstaande, altijd strijdbare figuur.
Een volkomen autodidact, wiens doctoraat honoris causa, hem door de Gemeentelijke Universiteit verleend, volkomen verdiend was. Ook als kenner van oud A. en als strijder voor het behoud van A'dams stedenschoon stond hij in de voorste rijen. In boek en artikel heeft hij de vernielingen die dreigden te worden toegebracht aan de oude stad, trachten te voorkomen. Hij schreef o.a. "Amsterdam, die groote stad ..." (1936). De Plantage Franschelaan*, waar het bondsgebouw staat van de A.N.D.B., is na de bevrijding naar Polak genoemd. Tevens werd toen in het gebouw, het huidige Vakbondsmuseum*, een borstbeeld van hem geplaatst, vervaardigd door H.M. Wezelaar.
LIT. J. Winkler en O. Mantijne (red.), Doctor Henri Polak, Van het vuur, dat in hem brandde, 1948; B. Ram, Dr. Henri Polak, een groot Amsterdammer, O.A. 1968, 2; Salvador Bloemgarten, Henri Polak, sociaal-democraat 1868-1943, 1994; Paul Arnoldussen en Annemarie de Wildt (red.), Stadsgezichten; honderd grote Amsterdammers uit de twintigste eeuw, 1999.
