Leesmuseum - Met de opheffing in 1932 van het "Lees", zoals het in zijn tijd werd genoemd, is een typisch 19de-eeuws instituut verdwenen. In 1800 was A.R. Falck* als voornaamste oprichter opgetreden met zijn vriend C. van Vollenhoven, de geneesheer J.R. Dei- man en prof. David Jacob van Lennep.
Tot de eerste leden behoorden Jonas Daniël Meijer* en de dichter Helmers*. Aanvankelijk aan het Rokin bij de Gapersteeg, voldeed het reeds dadelijk aan de behoefte van vele intellectuelen om door recente lectuur van het wereldgebeuren kennis te nemen. In de Franse tijd hielden Falck en zijn Oranjegezinde vrienden er hun heimelijke besprekingen. Na het herstel van de onafhankelijkheid ontwikkelde het Leesmuseum zich steeds meer tot de leesgelegenheid van het deftige intellectuele Amsterdam en dat is het tot in het begin van de 20ste eeuw gebleven. Op de plaats waar het Leesmuseum in 1820-1822 door architect J.A. van Straaten werd gebouwd (tussen de Water- en de Taksteeg), stond tot 1820 een fraai huis met trapgevel*, waarin het logement "De (eerste) Engelsche Bijbel" was gevestigd. In 1877 werd het Leesmuseum uitgebreid met het er rechts naast staande pand op de hoek van de Watersteeg.
Naar ontwerp van C.B. Posthumus Meyjes jr (1859-1922) werd in 1903-1904 het huidige pand Rokin nr. 102 opgetrokken. In het begin van de 20ste eeuw verloor het Leesmuseum door veranderde inzichten zo zeer aan betekenis, dat het in 1932 werd opgeheven. In 1936 herleefde het Leesmuseum voor korte tijd in een hoekzaal van Arti et Amicitiae* als Amsterdamsch Leesgezelschap. Het gebouw aan het Rokin deed van 1974 tot 1999 dienst als kunstveilinggebouw van Sotheby Mak van Waay. Eind 1999 verhuisde het veilinghuis naar de De Boelelaan 30 en werd in het voormalig Leesmuseum een internationaal modemagazijn gevestigd.
LIT. Frederik F. Barends, Sotheby Mak van Waay B.V., O.A. 1973, 342; H.J.M. Roetemeijer, Het Leesmuseum, O.A. 1986, 150.
