XYZ van Amsterdam

J. Kruizinga, Gerrit Vermeer (2002)

Gepubliceerd op 22-06-2018

Kolfbanen

betekenis & definitie

Kolfbanen - Kolbanen waren er in de 17de en 18de eeuw bij tientallen in A. Het kolven was een uiterst populair spel; in 1792 waren er niet minder dan 217 kolfbanen in A. Toen had het kolven het oudere kaatsen al totaal verdrongen; in 1750 was de laatste kaatsbaan verdwenen. Kolven is ontstaan uit het middeleeuwse klootslaan, een heel eenvoudig balspel. Kolven is ook niet bepaald ingewikkeld; het is een spel dat beoefend wordt met een bal van sajet (tegenwoordig, nu het nog maar in enkele plaatsen van het land, en vooral in Noord-Hollandse dorpen, beoefend wordt, ook met een rubberbal) en zware hockeystickachtige houten, de kolven.

De baan, die 15 tot 30 meter lang is, moet volkomen glad zijn. Er staan twee palen op. Het is de kunst de bal van paal naar paal te slaan. Vroeger werd het spel vooral in de winter op het ijs beoefend. Ook de openbare weg was, in de 17de eeuw, een geschikt speelveld voor de beoefenaren. Maar toen in de 18de eeuw het spel steeds populairder werd, kwamen er overdekte kolfbanen, veelal bij herbergen*. In de 19de eeuw raakte het spel in onbruik, en in dec. 1878 verdween de laatste kolfbaan, in de "Tuin van Van Solt" aan de Plantage Middenlaan hoek Plantage Parklaan. De Plantage* was altijd een gezien oord geweest voor de kolfbanen.

< >