KNSM - In 1856 wordt de Koninklijke Stoomboot Maatschappij (KNSM) opgericht. Het initiatief daartoe is van de Duitser C.W.J. Ramann, die al een stoomvaartdienst van Hamburg op Amsterdam onderhoudt. De KNSM start met lijndiensten op de Oostzeehavens, de Franse kusten het Middellandse Zeegebied. In 1912 wordt de Koninklijke West-lndische Mail (KWIM) overgenomen en breidt de maatschappij haar activiteiten uit tot Midden- en Zuid-Amerika.
De los-en laadplaatsen tegenover de Oosterkerk aan de Nieuwe Vaart worden al snel te krap. In 1903 verhuist de maatschappij haar activiteiten naar het oostelijk deel van het nieuwe IJ-eiland, het huidige KNSM-eiland*. Aan de zuidkant krijgt het eiland de naam Levantkade en aan de noordkant Surinamekade. De KNSM is inmiddels een begrip geworden en haar kroonvlag wappert over de hele wereld. Na de Tweede Wereldoorlog worden de oude plannen uit het AUP* van 1934, om de Havens West te realiseren, uitgevoerd. Hiermee neemt het belang van het Oosteiijk Havengebied af. Medio jaren vijftig wordt nog geprobeerd het tij te keren, maar vergeefs. De grote rederijen komen één voor één in financiële moeilijkheden.
In de hoop het hoofd boven water te kunnen houden besluiten de rederijen te fuseren. Toch viert de KNSM in 1956 nog vol enthousiasme haar 100-jarig jubileum, maar aan modernisering en schaalvergroting valt niet te ontkomen. In de Havens West wordt mede op haar initiatief de Container Terminal Amsterdam* opgericht. In 1970 vindt de overname plaats van de Koninklijke Hollandsche Lloyd*. De KNSM verandert daarmee van een lijnrederij in een concern met verschillende andere transportbedrijven. Begin jaren zeventig komt de KNSM- Groep toch in financiële problemen. De emplacementen aan de Suriname- en Levantkade worden in 1979 overgedragen aan de Gemeente en de activiteiten worden voortaan geconcentreerd in het westelijk havengebied. In 1980 wordt aansluiting gezocht bij de Ned-lloyd en komt er daarmee een einde aan de Amsterdamse lijnrederijen.
LIT. Ton Heijdra, Kadraaiers en Zeekastelen - De geschiedenis van het Oostelijk Havengebied, 1993.
