XYZ van Amsterdam

J. Kruizinga, Gerrit Vermeer (2002)

Gepubliceerd op 22-06-2018

Duif, De

betekenis & definitie

Duif, De - R.-k. kerk, die officieel Sint Willibrordus binnen de Veste heet, Prinsengracht 754, is een bedehuis met oude brieven. Reeds in 1672 droeg bouwpastoor Wilhelmus Wilma de eerste mis op in een schuilkerkje, "In 't Vredesduifje", dat zich achter het pand Kerkstraat 169 bevond en waarvan de timmerman Gerrit Pietersz. de bouwmeester was. Toen na de scheiding van kerk en staat in 1776 de katholieken hun kerken weer aan de openbare weg mochten bouwen, werd in 1798 een nieuwe stenen kerk geopend aan de Prinsengracht tegenover het Amstelveld. Deze kerk, gebouwd door Th. Usselen, kwam op de plaats van de in 1794 afgebrande suikerraffinaderij "'t Fortuin".

Reeds in 1857 werd De Duif afgebroken en vervangen door de tegenwoordige kerk, een schepping van architect Th. Molkenboer, waarvan het ontwerp is geïnspireerd door de vanaf 1568 gebouwde jezuïetenkerk II Gesù te Rome. Molkenboer creëerde een in de lengte gebouwd stijlvol bedehuis met een heldere akoestiek, een fraai altaar, een kunstig bewerkte preekstoel en een klankvol orgel, gebouwd door Smits binnen een monumentale kast. Door het teruglopen van het aantal parochianen gaf bisschop Zwartkruis in 1973 de opdracht De Duif te sluiten. Op 6 jan. 1974 werden er de laatste kerkdiensten gehouden. Een week later werd De Duif gekraakt en werd de "Stichting tot behoud van De Duif" opgericht.

Sindsdien vinden er allerlei activiteiten plaats, zowel op kerkelijk als op cultureel terrein. De Duif staat op de lijst van beschermde monumenten en dit behoedde haar voor afbraak. In juni 1995 werd het kerkgebouw door het bisdom Haarlem voor ƒ 1,00 verkocht aan het Amsterdams Monumenten Fonds*. Met deze verkoop kwam er een einde aan een kraakperiode van ruim twintig jaar. Het gebouw en het orgel werden gerestaureerd.

LIT. Dr. LH. van Eeghen, De kerk het Vredesduifje, M.A. dec. 1957, 145; H.J. Zantkuijl, Nogmaals 't Vredesduifje, M.A. jan. 1959, 11; W. Kuijper, De inspiratie van de Duif, J.A. 1979, 93; W. Tepe, XXIV Paepsche vergaderplaatsen, schuilkerken in Amsterdam, 1984, 167.

< >