XYZ van Amsterdam

J. Kruizinga, Gerrit Vermeer (2002)

Gepubliceerd op 22-06-2018

Carmiggelt, Simon (1913-1987)

betekenis & definitie

Carmiggelt, Simon (1913-1987) - Schrijver en dichter, werd in Den Haag geboren. Zijn vader was vertegenwoordiger in vleeswaren en zijn moeder dreef een winkel, "Het Nieuwe Hoeden en Petten Magazijn". Na de lagere school ging Simon naar de handelsdagschool, waar hij niet aardde; hij wilde journalist worden. Op zijn zeventiende begon hij als volontair bij Het Vaderland. In 1932 ging hij werken voor het dagblad Vooruit, de Haagse editie van Het Volk*, de voorloper van Het Vrije Volk.

Hij werd toneelrecensent en begon de rubriek Kleinigheden, waarvan in 1940 een selectie verscheen in de bundel "Vijftig dwaasheden". Toen de NSB'er Rost van Tonningen bij Vooruit als beheerder werd aangesteld, nam Carmiggelt ontslag en werd publiciteitschef van het Residentietoneel. In 1944 verhuisde hij naar A. en werd "organisator" van de verzetskrant Het Parool*. Naast zijn dagelijkse "stukkies" in dat blad onder de schuilnaam "Kronkel" (bedacht door collega Jeanne Roos), publiceerde hij onder het pseudoniem "Karei Bralleput" drie bundels "raillerende rijmen". Voor Wim Sonneveld* en Wim Kan* schreef Carmiggelt teksten en hij sprak ook het commentaar in bij de films "Alleman" en "De stem van het water" van Bert Haanstra. Van 1946 tot 1980 schreef hij zesduizend Kronkels in Het Parool. Bij De Arbeiderspers* verschenen hiervan 37 bundels. Zijn werk werd in het Engels, Duits en Russisch vertaald.

Bij de VARA-tv had hij jarenlang een eigen programma. Carmiggelt ontving in 1961 de Constantijn Huygensprijs* en in 1971 de P.C. Hooftprijs*; hij kreeg een gedenkteken (bronzen kop) in de Stadsschouwburg, gemaakt door de beeldhouwer D.C. Abma-ter Horst (1988). Kees Verkade maakte een beeld van Carmiggelt, dat Ton van Duinhoven voor de Stichting "Standbeeld Simon" (het kostte ƒ 80.000) mocht plaatsen in het Eerste Weteringplantsoen. Op 28 september 1994 onthulde wethouder Guusje ter Horst het straatnaambordje Kronkelpad, het paadje langs het borstbeeld van Simon Carmiggelt. Het beeld staat tegenover Carmiggelts huis aan het Eerste Weteringplantsoen.

LIT. Henk van Gelder, Het Amsterdam van Simon Carmiggelt, O.A. 1995, 64; Henk van Gelder, Carmiggelt. Het levensverhaal, 1999; Paul Arnoldussen en Annemarie de Wildt (red.), Stadsgezichten; honderd grote Amsterdammers uit de twintigste eeuw, 1999.

< >