Anthonisz., Cornelis - Cornelis Anthonisz. (1499-1547) is de man die het ons nog heden mogelijk maakt een volkomen duidelijk beeld te krijgen van het middeleeuwse A. Hij was kunstschilder en kreeg van Karei V opdracht de stad in beeld te brengen. Het schilderij, dat in 1538 klaar kwam, heeft Karei V nooit bereikt. Het is de stad niet uitgekomen en is nog heden te zien in het A'dams Historisch Museum. Daarna ging Cornelis Anthonisz. een tweede maal aan het werk en sneed minutieus het aanzicht van de stad, van bovenaf beschouwd, als houtsnede in twaalf blokken.
Een ongelooflijk precies en natuurgetrouw beeld ontwierp hij op deze wijze; geen vlonder of erf, geen gevel of poort sloeg hij over. Het werk gaf een volkomen zuiver beeld, scherp als een luchtfoto, maar sierlijker, van A. anno 1544. Liefhebbers konden deze afbeelding, d.w.z. een druk ervan op papier, kopen "In de schrijvende handt", Anthonisz.' werkplaats achter de Nieuwe Kerk. Van deze kaarten zijn er enkele overgebleven en later, vooral in onze tijd, herhaaldelijk vermenigvuldigd, zodat zij overbekend zijn. Nog algemener bekend echter is de reproductie van het schilderij van 1538.
LIT. Mr A. Ie Cosquino de Bussy, Cornelis Anthonisz., O.A. 1949, 18; F.J. Dubiez, Cornelis Anthoniszoon, O.A. 1959, 354 en 1960, 143; W. Hofman, Inleiding in plattegronden van Nederlandse steden, deel I, 1978; id., Amsterdamse burgerwijken, 1981.
