Gepubliceerd op 18-08-2020

Wiegedrukken

betekenis & definitie

De eerste voortbrengselen van de boekdrukkunst, waaronder men alle gedrukte werken vóór 1500 rekent. Hun aantal wordt op 20,000 geschat.

In Haarlem bevinden zich de oudste wiegedrukken van ons land; ook de stedelijke boekerij van Deventer bezit een rijke verzameling, grootendeels afkomstig van die der Broeders des Gemeenen Levens. Deze broederschap werd in 1376 door Geert Groote te Deventer gesticht, ter verbreiding van hartelijke naastenliefde. De broeders leidden een soort kloosterleven en hielden zich bezig met de opvoeding der jeugd en het overschrijven van boeken. Vooral het huis van Windesheim bij Deventer was beroemd om zijn schoone boekerij.Men drukte aanvankelijk op perkament, en de bedrukte perkamenten werden in varkensleer gebonden. Later ging men papier gebruiken. Het papier, oorspronkelijk een uitvinding der Chineezen, werd in 800 na Chr. in Klein-Azië bekend, van waar het naar het Westen werd uitgevoerd, totdat men in de elfde eeuw ook in West-Europa papiermolens bouwde. Eerst gebruikte men alleen papier van groot formaat, en niet de bladzijden, doch de vellen werden genummerd. De oudste boeken, veelal Grieksche en Romeinsche klassieken, hebben Gothische letters; in Italië gebruikte men het eerst Romeinsche letters. De boeken doen aan handschriften denken, omdat zij geen titel en geen inhoudsopgaaf bevatten.

Ook mist men den naam van den drukker, terwijl het jaartal en de letters gelijken op die der handschriften. De eerste drukkerij in ons land bevond zich te Haarlem. De tweede kwam in Utrecht en daarna volgden de drukkerijen te Deventer, Zwolle, en Hasselt. Er waren er samen veertien. De eerste drukkers te Deventer waren Paffraed, Jacob van Breda en Dirk van den Borne.

Bij den grooten brand in de boekerij te Leuven, in 1914, zijn honderden wiegedrukken verbrand.

< >