Mortel van vette kalk (gebrande kalksteen, luchtkalk genoemd) met water en zand. De verharding van mortel geschiedt op tweeërlei wijze.
Vooreerst door het koolzuur uit de lucht (deze verharding gaat langzaam) en verder door het kiezelzuur, dat opgelost in de mortel aanwezig is (deze verharding gaat snel). De langzame verharding heeft plaats bij luchtmortel, dat is mortel van vette kalk, die door het koolzuur uit de lucht moet verharden. De snelle verharding heeft plaats bij watermortel, dat is mortel, die zelfs onder water hard wordt en die uit schelpkalk, zand en water bestaat. De schelpkalk bevat kiezelzuur in een toestand, waarin het zich gemakkelijk met kalk verbindt.Men kan van vette kalk ook watermortel maken, door bijvoeging van cement, tras of baksteenpoeder, dat zijn stoffen, die oplosbaar kiezelzuur bevatten. Het kiezelzuur, waaruit zand bestaat, verbindt zich onder de gewone omstandigheden zeer langzaam met kalk. Sneller gaat dat bij verhitting onder stoomdruk (kalkzandsteenfabrieken).
