Gekristalliseerd kiezelzuur (scheikundig Si 2). De groote, zuivere, heldere kristallen ervan, die in de natuur gevonden worden, heeten bergkristal.
In een museum te New York heeft men daarvan een zeer groot stuk. Witte kwarts is een steensoort, welke bij ons in iederen grindhoop is te vinden. Deze is afkomstig van de zachte leisteengebergten aan den Rijn, waartusschen kwarts in spleten is afgezet. Wanneer de leisteen verweerd is, komen de stukken witte kwarts los; zij worden met het water meegespoeld en daarin rondgeslepen.Amethist is een donkere kwartssoort, die voor sieraden gebruikt wordt (manchetknoopen, doekspelden, halskettingen). Reeds de Egyptenaren kenden amethist. De heldere soorten er van zijn zeldzaam : men vindt die in de aderen van granietgebergten. In Brazilië bij Santa Cruz is een bekende amethistgrot.
Jaspis en saffier zijn ook gekristalliseerde kwartssoorten. Opaal is ook kwarts, doch niet gekristallisserd en agaat is een mengsel van beide.
Andere kwartssoorten zijn graniet, porfier, zandsteen, vuursteen. Zand is fijn gruis van kwarts.
Kwarts trekt water niet aan, zet door warmte niet uit, krimpt niet door afkoeling en isoleert sterk. Bij smelting is het moeilijk doorzichtig te houden, omdat het dik strooperig blijft en moeilijk luchtbelletjes loslaat. Men maakt er kwartsglas van, dat gebruikt wordt voor lenzen, thermometers en sterrekijkers (spiegels, welke geen verwrongen beeld geven). Kwarts laat ultraviolet licht door en daarom geven kwartslampen, een zeer wit licht (hoogtezonlampen).
Van onzuiver kwarts maakt men schalen en bekers voor laboratoria, omdat ze niet springen. Zij hebben de schalen van platina van vroeger verdrongen. Door sterke verhitting gaat het gekristalliseerde kwarts, voordat het smelt, in vormloos kwarts over en zet daarbij uit. Van deze eigenschap maakt men gebruik om er vuurvaste bekleedingen van ovens van te maken; de kwarts klemt zich dan bij verhitting vast aan den ovenwand.
