Lucas (vergrieksing van de latijnse voornaam Lucius of van de bijnaam Lucanus), auteur van het → Lucasevangelie en de Handelingen der apostelen, was heiden van geboorte zoals blijkt uit Col 4,11v en van beroep medicus (Col 4,14). De identificatie van Lucas met de in Rom 16,21 genoemde Lucius (Deissmann) is onwaarschijnlijk, omdat de laatste συγγενης van Paulus is.
Mogelijk hoorde hij tot de grote groep proselyten en godvrezenden die later overgingen naar het christendom. Volgens de traditie (Eusebius, Hist. eccl. 2,4,6; Hand 11,28 var), kwam hij uit Antiochië. Hij toont inderdaad veel interesse voor deze gemeente (Hand 6,5; 11,19-30; 13.1- 3). Lucas sloot zich bij Paulus aan tijdens diens tweede missiereis (ca. 51) en bleef bij hem tot in Philippi (Hand 16,10-17). Hij bleef daar achter en sloot zich aan het einde van de derde reis weer bij Paulus aan (Hand 20,6-16). Hij vergezelde de apostel ook op zijn reis als gevangene naar Rome (Hand 27.1-28,16) en bleef ook tijdens de gevangenschap bij hem (Col 4,14; Phm 24; 2Tim 4,11[?]). Volgens de antimarcionitische proloog stierf hij in Boeotië.Lit. A. Hamack, Lukas der Arzt (Leipzig 1906). W. K. Hobart, The Medical Language of St.
Luke (Dublin 1883/Grand Rapids 1954). A. Deissmann, Licht vom Osten4 (Tübingen 1923) 372-377. H. Mulder, Lukas, zijn taak en plaats in de heilsgeschiedenis (Baarn 1942). A.
Strobel, Lukas der Antiochener (ZNW 49, 1958, 131-139). C. K. Barret, Luke the Historian in Recent Study (London 1961). G. A. Lindeboom, Dokter Lukas (Amsterdam 1965). [Bouwman]
