Litanie (grieks λιτανεια, ’smeking’) is een gebedsvorm, waarbij op een door een priester, diaken of cantor uitgesproken of gezongen reeks smeekbeden door het volk met vaste antwoorden als Kyrie eleison geantwoord wordt. Naar het schijnt ligt de oorsprong van de litanie in Antiochië, vanwaar ze via
Klein-Azië haar weg vond naar Constantinopel en vandaar naar de rest van het Oosten en naar het Westen. In het Oosten vormen de door de diaken gezegde litanieën een belangrijk onderdeel van de liturgie. In het Westen is het drievoudig Kyrie een overblijfsel van een litanie die door paus Gelasius I (492-496) in de misliturgie werd ingevoerd. Dikwijls werden groepen van heiligen in de litanie aangeroepen. De litanie van alle heiligen kreeg in de middeleeuwen sterke locale variaties. [Bartelink]
Literatuur, zie Register.
