Ara Pacis Augustae (Altaar van de Vrede van Augustus), monumentaal altaar op het Marsveld te Rome, oorspronkelijk gelegen onder het huidige Palazzo Fiano tussen de Piazza di San Lorenzo in Lucina en de Via del Corso, dus aan de antieke Via Flaminia.
Tot de oprichting van de Ara Pacis Augustae besloot de senaat in 13 vC uit dank voor de behouden terugkeer van Augustus uit Gallië en Spanje. De inwijding vond plaats op 30 jan. 9 vC. De eerste resten van het bouwwerk kwamen aan het licht in 1568; ze raakten echter verspreid over verschillende musea (Rome, Florence, Parijs). De resultaten van de systematische opgravingen van 1903 (A. Pasqui) en 1937/1938 (G. Moretti) stelden de archeologen in staat tot een volledige reconstructie. Daartoe werden in 1938 alle fragmenten verenigd en aangevuld in een gebouw aan de Via di Ripetta tussen het mausoleum van Augustus en de Tiberkade. Het altaar staat op een hoog podium binnen een marmeren omheining (11,63 x 10,62 m) met twee toegangen. De zes meter hoge wanden van de hof zijn aan beide zijden versierd met reliëfwerk. De buitenkant heeft twee friezen van elk twee meter hoog: de onderste vertoont bloemmotieven, op de bovenste zijn de leden der keizerlijke familie met magistraten en dienaren bij het inwijdingsoffer te zien, en scènes uit de romeinse mythologie, o.a. het offer van Aeneas aan de penaten en een prachtige voorstelling van de godin Tellus. De structuur van het geheel is italisch, de uitdrukkingsvormen zijn door de attische en hellenistische traditie geïnspireerd. Deze verbinding van italische en helleense elementen is kenmerkend voor het klassicisme van het tijdperk van Augustus.Lit. H. Riemann (PRE 18, 2082-2107). C. Pietrangeli/R. Bianchi Bandinelli (EAA 1, 523-528). - E. Peterson, Ara Pacis Augustae (Wien 1902). G. Rodenwaldt, Kunst um Augustus (Berlin 1942) 32-68. G. Moretti, L’Ara Pacis Augustae (Rome 1948). Th. Kraus, Die Ranken der Ara Pacis (Berlin 1953). St. Weinstock, Pax and the Ara Pacis (JRS 50, 1960, 44-58). [Nuchelmans]
