eig. V ittorino de’Ramboldini, Italiaans paedagoog en humanist (Feltre, in het Venetische, 1378-Mantua 2 Febr. 1446), is een der markantste voorlopers van het humanistische „Nieuwe weten” en een der scheppers van de paedagogische wetenschap.
Leerling van de humanisten Giov. da Ravenna, Barzizza en Guarino Veronese, docent eerst te Padua en Venetië, zag hij zijn naam geheel verbonden aan de door hem gestichte opvoedschool van Mantua, de Casa zoiosa (ook gioiosa, giocosa), d.i. het „Blijde huis” geheten. Hij was nl. in die stad gouverneur van de kinderen van hertog Gian Francesco Gonzaga doch hij nam, naast adellijke leerlingen, ook arme en burgerlijke knapen in zijn studiekring op. Daarmee was hij zijn tijd ver vooruit, wijl op het rijke leerprogram ook karaktervorming en lichamelijke oefening hun plaats hadden. Men beoefende er muziek en spelen, gymnastiek, worstelen, hardlopen, zwemmen en dansen. De Casa zoiosa gaf een vormende, niet slechts professionele opleiding. Een der schitterendste leerlingen ervan was de latere hertog Federigo da Montefeltre (z ook Urbino).
De school duurde tot 20 jaar na Vittorino’s dood; zijn voorbeeld werd nagevolgd, zo goed als zijn opvoedkundige theorieën met hun wijd curriculum doch altijd eclectische vorming. Via de grote J. A. Komensky (z Comenius) hebben sedert de 17de eeuw de opvattingen van Vittorino da Feltre het onderwijs in geheel West-Europa beïnvloed.DR MR H. VAN DEN BERGH
Bibl.: Trattatello sull’ortografia latina,uitg. d. A. Casacci, in: Atti del R. Ist. Veneto di Sc., lett. ed arti, 86 (1927). - Ook de zeer schaarse brieven van V. da F. zijn gepubl.
Lit.: C. Rosmini, Idea dell’ottimo precettore nella vita e disciplina di V. da F. e de’ suoi discepoli (Bassano 1801); E. Benoit, Humanisme et éducation dans V. da F. (2 dln, Paris 1853); Mandell Creighton, A Schoolmaster of the Renaissance, in: Histor. Essays and Reviews (1902); W. H. Woodward, V. da F. and other Humanist Educators (Cambridge — London 1905); P.
Vecchia, V. da F. (Roma 1908, alomvattend); G. Saitta, L’educazione dell’Umanesimo in Italia (Venezia 1928); E. Garin, Der ital. Humanismus (1947, Ital. Bari 1952), passim.
