vormen een belangrijke orde van kruipende dieren, die gedurende het Mesozoïcum de zeeën bewoonde en in geheel andere richting voor het mariene leven gespecialiseerd was dan de visachtige Ichthyosauria (vishagedissen). De best bekende Sauropterygia zijn de Plesiosauria uit Jura- en Krijtformaties van Europa en Noord-Amerika.
Deze bezaten een sterk verlengde, buigzame hals, die snel zijwaarts uit kon schieten om de prooi met de spitse tanden te grijpen. De staart was even lang als of korter dan de hals. De ledematen waren lange vinnen, die als roeiriemen dienst deden. Opperarmbeen en dijbeen bezaten nog een aanzienlijke lengte, maar spaakbeen en ellepijp, evenals scheen- en kuitbeen waren verkort. Het aantal vingerkootjes was sterk vermeerderd (hyperphalangie) evenals in de borstvin der Ichthyosauria en walvissen. Sommige soorten bereikten een lengte van ca 15 m (incl. staart).
Men neemt wel aan dat de Plesiosauria een levenswijze hadden, die aan die der zeehonden herinnert. De buikzijde was stevig gesteund door de platte beenderen van schouder- en bekkengordel en door de dwarse buikribben tussen beide gordels. Men neemt wel aan, dat deze dieren na de visvangst op hun platte buikzijde op zandbanken uitrustten.
Lit.: A. S. Romer, Vertebrate Paleontology, 2 dln (Chicago 1945); O. Kuhn, Lehrbuch der Paläozoologie (Stuttgart 1949).
