prins, Spaans staatsman (Portugal 1517-29 Juli 1573), een vriend en de invloedrijkste raadgever van Philips II en leider van een partij, die in de Raad des konings tegenover die van de hertog van Alva stond. Gómez werd met de titel van hertog van Estremadura en Pastrana tot grande van Spanje en tot prins van Eboli verheven.
Hij was al jong kamerheer van Karel V, vergezelde Philips II naar Engeland en vertoefde hier en in de Nederlanden, tot hij een der gezanten werd tot het sluiten van de vrede van Cateau-Cambrésis. Naar Spanje teruggekeerd werd hij lid van de Staatsraad, opperkamerheer van de infant don Carlos en grootschatbewaarder van Castilië en was tot zijn dood toe zeer bevriend met de koning. Deze was gewoon hem uit te spelen tegen Alva, die hij in staats- en militaire zaken meer vertrouwde ondanks Eboli’s voorrang in alle overige kwesties. Eboli wist niet zozeer door bekwaamheid, als door zijn voorkomendheid, meegaandheid en zelfbeheersing de vorst steeds te beheersen. Sedert 1552 was hij gehuwd met Ana de Mendoza y la Cerda (2gjuni 1540 - 2 Febr. 1592), dochter van de onderkoning van Peru. Reeds gedurende het leven van haar gemaal, wie zij 10 kinderen schonk, speelde deze schone en heerszuchtige vrouw een invloedrijke rol in de partijschappen aan het hof.
Later knoopte zij nauwe betrekkingen aan met Ant. Perez, die steeds een ijverig partijgenoot van Eboli was geweest en zij werd verdacht deze tot de moord op Escobedo (31 Mrt 1578) aangezet te hebben. Zij werd in 157g gearresteerd; in 1581 werd haar toegestaan zich op haar bezittingen terug te trekken.Toen Perez uit zijn gevangenis ontsnapte, werd de prinses opnieuw verdacht en opgesloten, en deze opsluiting duurde tot haar dood. Vele romantische verhalen werden aan haar persoon gewijd, o.a. in het drama Don Carlos van Schiller.
Lit.: G. Muro, Vida de la Princesa de Eboli (1877, Fr. vert. 1878); A. Valente, Un dramma politico alla corte di Filippo II (Nuova rivista storica, 1924).
