paedagoog, cultuurfilosoof (Verona 17 Febr. 1885), is een der vruchtbaarste en meest-gelezen geestelijke schrijvers van de hedendaagse tijd. Reeds in 1886 verhuisde zijn vader met het gezin naar Mainz in Duitsland om er het ambt van Italiaans consul waar te nemen.
Guardini studeerde aan de hogeschool te München (1904), later theologie te Freiburg i. Br., Tübingen en Mainz; priester gewijd in 1910, specialiseerde hij zich in de dogmatische theologie aan de universiteit te Freiburg i. Br., waar hij doctoreerde met een studie over Die Lehre des h, Bona-venturas von der Erlösung (1921). In 1920 doceerde hij als privaat-docent de dogmatiek te Bonn en van 1923-1939 als professor de Katholieke levensbeschouwing en de godsdienstwijsbegeerte te Berlijn en te Breslau. In 1939 trok hij zich, onder de druk der omstandigheden, terug uit de universitaire wereld en wijdde zich aan volksonderricht. Van 1943 af verbleef hij te Mooshausen (Allgau) bij pastoor J.
Weiger. In 1945 werd hij in eer hersteld en professor in de Katholieke wereldbeschouwing en in de godsdienstwijsbegeerte te Tübingen, sinds 1948 tevens aan de universiteit te München. Begaafd met een zeldzaam aanpassingsvermogen en een buitengewone gave van „sympathie’*, waardoor hij de naam „meester in de psychologische intuïtie” verdiend heeft, slaagde hij er in een geweldige invloed uit te oefenen op de intellectuele Katholieke jeugd van Duitsland. De cultuurfilosofie bestudeert hij meestal met betrekking tot de godsdienst; in dit verband heeft hij merkwaardige studiën geleverd over Kierkegaard, Hölderlin, Augustinus, Pascal, Dostojewski en R. M. Rilke.
Hij speelde een hoofdrol in de vernieuwing van het liturgische leven in Duitsland tussen Wereldoorlogen I en II. De verzoening tussen de grote waarheden der Katholieke traditie en de denkbeelden en behoeften van onze tijd heeft hij beproefd uit te werken niet op het terrein van het zuivere denken, maar op het gebied van het leven, van het levend concrete. Zijn methode is steeds zielkundig en practisch; zijn doel het persoonlijk ervaren van de schoonheid van de godsdienst. Hij is de grote verkondiger van het modern persoonlijkheidsideaal op echt Katholieke grondslag. Hij staat sterk onder de invloed van Plato*, van de kerkleraars Augustinus* en Bonaventura*, en ten slotte van Kierkegaard*. Vooral heeft de leer van Bonaventura over de sapida scientia, de smakende kennis, diepe sporen bij hem nagelaten.DR V. MOREL O.GAP.
Bibl.: Op paedagogisch terrein: vele art. in tijdschriften, vooral in Schildgenossen, waarvan de schoonste gebundeld in Unterscheidung des Christlichen (Mainz 1935); verder: Aus einem Jugendreich (Mainz 1919); Neue Jugend und katholischer Geist (Mainz 1920); Gottes Werkleute (1925), waarvan de 2de uitg. onder de titel Briefe über Selbstbildung (Wiesbaden 1935); Auf dem Wege (Mainz 1923), een bundel essays. - Op cultuur- en godsdienstwijsgerig gebied: Der Gegensatz. Versuche zu einer Philosophie des Lebendig-konkreten (Mainz 1926); twee art., Das Ausgangspunkt der Denkbewegung Sören Kierkegaards en Vom Sinn der Schwermut, gebundeld in Unterscheidung des Christlichen (cfr supra); Briefe vom Corner See (Mainz 1927); Der Mensch und der Glaube. Versuche über die religiöse Existenz in Dostojewskys grossen Romanen (Leipzig 1932); Christliches Bewusztsein. Versuche über Pascal (Leipzig 1934); Die Bekehrung des h. Augustinus (Leipzig 1935); Der Engel in Dantes göttlicher Komödie (Leipzig 1937); Das Wesen des Christentums (Würzburg 1938); Hölderlin (Leipzig 1939); Welt und Person. Versuche zur christl.
Lehre vom Menschen (2de uitg. Würzburg 1940); Der Tod des Socrates (Bern 1945); Zu R. M. Rilkes Deutung des Daseins (1946); Der Heilbringer in Mythos, Offenbarung und Politik. Eine theol.politische Untersuchung (Zürich 1946). - Op liturgisch gebied: art. in: Jahrbuch für Liturgiewissenschaft van het eerste deel af (Münster i. W. 1921); Vom Geist der Liturgie (Freiburg i.
B. 1918; in 1939 16de dr.); Liturgische Bildung (Rothenfels 1923); Von heiligen Zeichen (Rothenfels 1922 en 1923), dat in meer volkse vorm de hoofdgedachten weergeeft der twee laatstgenoemde werken; Besinnung vor der Feier der h. Messe (2 dln, Mainz 1939); Vom Sinne der Kirche (Mainz 1922; 2de uitg. Worms 1923); Versuche über die Gestaltung der h. Messe (Basel 1946). — Op het gebied der theologie en der tot godsvrucht opvoedende lectuur. Der Kreuzweg unseres Herrn und Heiland (Mainz 1919); Der Rosenkranz; Das Gute, das Gewisse und die Sammlung (Mainz 1929); Vom lebendigen Gott (Mainz 1930); Das Gebet des Herrn (Mainz 1932), overwegingen over het Onze Vader; In Spiegel und Gleichnis (Mainz 1932); Wille und Wahrheit (Mainz 1933); Vom Leben des Glaubens (Wiesbaden 1935); Der Herr. Betrachtungen über die Person und das Leben Jesu Christi (Würzburg 1937), een reeks overwegingen (704 blz.); Jesus-Christus.
Sein Bild in den Schriften des Neuen Testaments en dl II. Das Christusbild des Johanneischen Schriften (Würzburg 1940); Die letzten Dinge (Basel 1940); Die Offenbarung (Würzburg 1940); Vorschule des Betens (Einsiedeln 1943); Glaubens-erkenntnis. Versuche zur Unterscheidung und Vertiefung (Basel 1944); Freiheit, Gnade u. Schicksal (München 1949); Drei Schriftauslegungen (Würzburg 1950); Deutscher Psalter (München 1950), aanvaard als officiële Katholieke psalmvertaling. Verschillende werken werden in het Ned. vertaald, o.a. Der Herr, vert.
Gab. Smit (Utrecht 1948).
Lit.: Christliche Verwirklichung (Rothenfels a. Main, 1935), een ,,Festgabe” aan G. aangeboden door vrienden en studenten bij zijn 50ste verjaardag; A. Winterswyl, in: Hochland, jg 34 (1937), blz. 166 vv.; R. D’Harcourt, De liturgische beweging in het na-oorlogsche Duitschland en R. Guardini, in: De geest der liturgie blz. 19-100 (Turnhout 1940); twee art. in het tijdschr. Etudes, 1946, blz. 355-372 en 1947, blz. 20-40; A.
Fimmers, Christelijke wereldbeschouwing volgens R. G. in Streven, t. 10 (1942-’43), blz. 81-93. Ten slotte is in voorbereiding een proefschrift „Katholische Weltanschauung” volgens R. G. door P. Vanormelingen.
