of Delrio, Zuidnederlands rechtsgeleerde, theoloog, philoloog en historicus (Antwerpen 17 Mei 1551 - Leuven 19 Oct. 1608), zoon van Antonio del Rio, behaalde zijn baccalaureaat in de rechten te Leuven in 1570, promoveerde te Salamanca in 1574, werd in 1575 lid van de Raad van Brabant. Na de dood van Don Jan van Oostenrijk, die hij met grote trouw had gediend, brak hij zijn carrière af en trad te Valladolid in de Orde van de Jezuïeten (9 Mei 1580).
Hij studeerde daarna theologie te Leuven en Mainz en doceerde deze vervolgens o.a. te Luik, Leuven en Graz.Hij was een groot geleerde, die 9 talen kende; zijn aantekeningen op Seneca worden thans nog geciteerd (bijv. in de ed. L. Herrmann, Parijs 1924). Vooral in zijn Syntagma zet hij het grote nut uiteen van de bestudering der klassieken voor de Katholieken. Ook was hij het die Lipsius bewoog tot het Katholicisme terug te keren. Berucht werd hij door zijn werk over de magie, dat 21 maal is herdrukt en door zijn autoriteit een buitengewoon funeste invloed heeft gehad op de heksenvervolgingen. Ten slotte schreef hij twee werken op het gebied van de Nederlandse geschiedenis tijdens de Opstand, waarin hij, vervuld van haat tegen de ketters, het Spaans gezag door dik en dun verdedigt.
MR H. F. WIJNMAN
Bibl. Syntagma tragoediae latinae (3 dln, Antverpiae 1593-1594/’95, herdr. Lutetiae Paris. 1620); Disquisitiones magicae (3 dln, Lovanii 1599-1600, laatste dr. Venetiis 1747); Rolandi Mirtei Onatini Commentarius rerum in Belgio gestarum a Petro Henriquez de Azevedo comite de Fuentes (Matriti 1610, herdr. in: Historia belgica sive commentarius brevis rerum in Belgio gestarum enz., Coloniae 1611); Commentarii de tumultu belgico ab adventu Joannis Austriaci, gedr. als: Mémoires de Martin Antoine del Rio sur les troubles des Pays Bas durant l’administration de don Juan d’Autriche, 1576-’78, texte lat. av. trad. p. A. Delvigne (3 dln, Bruxelles 1869-’71, Coll. de mém. relatifs a l’hist. de Belg., no 31, 35, 38; reeds eerder in het Sp. bew. als: Rolando Natin Miriteo, Comentarios de las altercationes de las Estadas de Flandes, Madrid 1601).
Lit.: H. Langeveltius (pseud. v. H. Rosweydus), M. A. Delrii à Soc. Jesu vita brevi commentariolo expressa (Antverpiae 1609); J.
J. Dodt van Flensburg en J. F. Bodel Nijenhuis, in de Vriend des Vaderlands VIII (1834); C. Sommervogel, Bibl. de la Comp. de Jésus II (1891); R. Fruin, Verspr. geschriften VI (1903), 222; M.
Dréano, Humanisme chrétien. La tragédie latine commentée pour les chrétiens du 16e siècle par M. A. del Rio, diss. Paris (1936); B. A. Vermaseren, De Kath. geschiedschrijving in de 16de en 17de eeuw (1941).
