graaf, schepper en voorman van de Pan-Europese beweging (Tokio 16 Nov. 1894), stamde van vaderszijde enerzijds van een oude Zuidbrabantse familie Coudenhove, die tijdens de Franse Revolutie de Nederlanden verliet en zich in Oostenrijk vestigde, en anderzijds van het Kretenzisch geslacht Kalergi, dat zich had onderscheiden in de strijd voor de vrijheid van Kreta tegen de Turken. Zijn moeder was een Japanse, Mitsuko Aoyama.
Hij groeide op in het kasteel Ronsperg aan de Duits-Tsjechoslowaakse grens. Later ging hij naar het beroemde Theresianum in Wenen, het Oostenrijkse Eton. Vervolgens studeerde hij filosofie en geschiedenis aan de Weense universiteit, waar hij in 1917 promoveerde.Aan Wereldoorlog I nam Coudenhove-Kalergi door een longlijden geen deel. Al spoedig kreeg hij door artikelen en boeken over filosofische onderwerpen een zekere naam. In dezelfde tijd trouwde hij met de Weense toneelspeelster Ida Roland.
De verwarring in Centraal-Europa na het einde van Wereldoorlog I bracht hem op de gedachte van een federatie van alle Europese staten van het Continent, inclusief hun overzeese gebieden maar zonder Rusland. In 1924 begon hij de uitgave van een tijdschrift Pan-Europa. Hij bezocht vele Europese politieke figuren en organiseerde in 1926 in Wenen zijn eerste Pan-Europese congres, waarop hij tot president van de Pan-Europese Unie werd gekozen. In Juni 1940 begaf hij zich van Zwitserland, waar hij woonde, naar de V.S., om daar zijn werk voort te zetten.
Hij slaagde er in, Angelsaksische politici er voor te interesseren. In 1943 was het Churchill, die een nieuw Pan-Europees initiatief opende met een rede, waarin hij een Raad van Europa voorstelde. In 1938 had Coudenhove-Kalergi Churchill voor het eerst persoonlijk ontmoet. Beiden waren het er over eens, dat de creatie van de Verenigde Staten van Europa in de eerste plaats afhing van Frans-Duitse samenwerking.
j. R. EVENHUIS
Bibl.: Apologie der Technik (1922); Ethik und Hyperethik (923); Krise der Weltanschauung (1923); Pazifismus (1924); PanEuropa (Wien 1923); Kampf um Pan-Europa (3 Bde, 1925-1928); Praktischer Idealismus (1925); Los vom Materialismus! (1931); Stalin und Go (1931); Revolution durch Technik (1932); Totaler Staat-Totaler Mensch (1937); Kommen die Vereinigten Staaten von Europa? (1938); The totalitarian state against man (1938); Europe must unite (1940); Crusade for Pan-Europe. Autobiography of a man and a movement (New York 1943).
