Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 18-10-2023

ORGANIEKE WETTEN

betekenis & definitie

noemt men wetten, waarvan het bestaan door de Grondwet uitdrukkelijk wordt voorgeschreven, in het bijzonder die wetten, welke regelen moeten inhouden voor de staatsorganisatie. Zo zijn organieke wetten de Provinciale wet, de Gemeentewet, de Kieswet, de Waterstaatswetten enz.

Men spreekt ook van organieke artikelen; dit zijn artikelen, die een nadere toelichting geven op de toepassing van een in een wet neergelegd beginsel. Bekend zijn vooral de 77 organieke artikelen, welke Napoleon I in 1801 zonder overleg met de paus te plegen aan het met Rome gesloten concordaat toevoegde, waardoor hij in plaats van de uitvoering loyaal te regelen met de ene hand terugnam wat hij met de andere hand had gegeven. Het doel, dat hij daarmee beoogde, was de afhankelijkheid der Kerk van de Staat in de geest van het oude Gallicanisme te handhaven en de tegenstanders van het concordaat ter wille te zijn. De door Pius VII ingediende protesten hadden geen gevolg en weerhielden hem niet ook aan de Protestantse belijdenissen en aan het concordaat met de Cis-Alpijnse Republiek dergelijke reglementen toe te voegen. De organieke artikelen bleven op een enkele uitzondering na tot de opheffing van het concordaat in 1906 gehandhaafd.

< >