Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

Jean BURIDAN

betekenis & definitie

Frans schrijver en wijsgeer (Béthune, Artois ca 1300 - na 1358), studeerde te Parijs onder Occam, was, evenals deze, nominalist en werd ca 1350 leraar in de godgeleerdheid en wijsbegeerte. Zijn naam wordt speciaal geciteerd in verband met de ezel van Buridan. Dit voorbeeld wordt aangevoerd om te bewijzen, dat zonder motief geen daad kan tot stand komen, en dat dus de wil geheel door de motieven bepaald is.

Het beweert nl., dat een ezel, die evenveel honger als dorst heeft, tussen een schoof haver en een bak water zou weifelen, totdat hij van gebrek was omgekomen, en dat zulks ook zou plaats hebben met een hongerige ezel, die zich tussen twee gelijke bosjes hooi bevindt. Naar deze ezel van Buridan is in latere discussies over determinisme (z causaliteit) en wilsvrijheid dikwijls verwezen. Intussen is in de behouden geschriften van Buridan niets over deze ezel te vinden. Wel treft men een overeenkomstige bewering aan bij Aristoteles (De Coelo II, 13, 295 b) en bij Dan te (Paradijs IV).Bibl.: Ern. Addison Moore, Joh. Buridani Quaestiones super Libris Quattuor de Caelo et Mundo (Cambridge, Mass., 1942).

< >