Heilige, met geboortenaam Inigo Lopez, niet „de Recalde” (kasteel Loyola, nabij Azpeitia, Noord-Spanje, 31 Mei/1 Juni 1495 (of 1491) - Rome 31 Juli 1556), jongste van zeven zoons van adellijke en welgestelde ouders en koos de militaire loopbaan. Tot tijdverdrijf, gedurende het liggen voor een kwetsuur aan zijn been in een oorlog opgelopen, las hij over het leven van Christus en heiligenlegenden, met het gevolg dat hij besloot zelf ook een heilig leven te gaan leiden.
Toen hij weer kon lopen, vertrok hij naar de beroemde abdij van Montserrat, waar hij bij het altaar van het bekende Mariabeeld zijn wapenen ophing.Daarna ging hij als boeteling naar Manresa. Na als pelgrim Rome en Jeruzalem te hebben bezocht, begon hij zijn middelbare en hogere studies ten einde priester te worden. In een kapel van Montmartre te Parijs legde hij 15 Aug. 1534 de grondslag van een nieuwe kloosterorde: de Compagnie of Sociëteit van Jesus (of Orde der Jezuïeten). Door de oorlog van Venetië met Turkije werden hij en zijn gezellen (compagnons) jarenlang verhinderd om uit te varen naar het H. Land en daarom besloten zij om zich eenvoudig ter beschikking te stellen van de paus, zoals zij toch ook reeds overeengekomen waren. Reeds in 1540 werd hun stichting door de bul Regimini Ecclesiae militanti goedgekeurd en het jaar daarop kozen de leden eenstemmig hun vader Ignatius tot generaal der Compania de Jesüs. Hij kreeg ook de opdracht eigen constituties der Orde te vervaardigen en deze werden in 1550 door de bul Exposcit debitum bekrachtigd.
In 1551 stichtte hij te Rome het Collegium Romanum en het jaar daarop het Collegium Germanicum. Toen hij stierf, telde zijn Sociëteit reeds meer dan duizend leden in honderd huizen en twaalf provincies (Italië, Sicilië, Portugal, Aragon, Castilië, Andalusië, Noord- en Zuid-Duitsland, Frankrijk, Indië met Japan, Brazilië en Aethiopië). Onverminderd is de invloed, die is uitgegaan van zijn boekje Exercitia spiritualia. Hij werd in 1609 zalig en in 1622 heilig verklaard. Zijn graf is te Rome in de „Gesù”. Sinds 1922 is hij patroon der retraites en der retraitanten. Zijn feestdag is 31 Juli.
Lit.: Paul Dudon, Saint Ignace de Loyola, 2de dr. (Paris 1934); rijke lit. op. in Kard. J. de Jong, Hdbk der Kerkgesch. III (1948), blz. 122; L. Mareuse, I. v. L. (Amsterdam 1935); K. D.
Schmidt, Die Gehorsamkeitsidee des I. v. L. (1935); R. Blunck, Der schwarze Papst (2de dr., Berlin 1937); O. Karrer en H. Rahner, Ausgew. Briefe des I. v.
L. (1942); V. Larrafiaga, La espiritualidad de San I. de L. (Madrid 1944).
iconographisch
De H. Ignatius van Loyola is bekend uit voorstellingen, meestal teruggaande op zijn authentieke portret door de Spaanse schilder Alonso Coello (1531-1588). Daarbij draagt hij ofwel een zwarte soutane of, vaker nog, het priesterlijk ornaat met albe en kazuifel. Het embleem van zijn orde, IHS in een stralenkrans, is aangebracht op zijn borst of in een aureool boven zijn hoofd. Gewoonlijk draagt hij het boek der Constituties van zijn Orde in de hand. De verheerlijking van St Ignatius werd door pater Andrea Pozzi S.J. op het gewelf van S.
Ignazio te Rome uitgebeeld. Rubens beeldde hem af als wonderdoener en overwinnaar der dwalingen (Museum, Wenen).
