is een ziekte, die in alle tropische landen voorkomt en verschillende namen draagt: yaws in de Engelse koloniën, pian in Brazilië, parangui op Ceylon, tonga in Samoa, Arnhemse pokken, puru of patek in Indonesië. Zij wordt veroorzaakt door infectie met een spirochaete, die zeer veel op die van de syphilis* gelijkt; framboesia is echter duidelijk verschillend van de syphilis.
De verwekker, de treponema pertemie, werd als zodanig in 1905 door Castellani ontdekt. Omtrent de overbrenging der ziekte is nog weinig met zekerheid bekend. Vermoedelijk speelt direct contact een grote rol; wellicht kunnen ook vliegen de infectie overbrengen. In tegenstelling tot de syphilis gaat zij niet congenitaal van moeder op kind over.Op de plaats waar de spirochaeten binnengedrongen zijn, ontstaat 2-3 weken na de besmetting een zgn. primair affect, een zweer, die 3 a 4 weken later door een huiduitslag wordt gevolgd. Dit laatste bestaat gewoonlijk uit pleksgewijs samenvloeiende papels, die aanvankelijk met korsten bedekt zijn, doch, nadat deze laatste zijn afgestoten, het uiterlijk van frambozen hebben (secundaire stadium). In het vocht uit deze frambozen kan men de treponemen in groten getale vinden. In het laatste, het tertiana-stadium zijn er zweren van de huid, gezwellen (gummata) onder de huid en onder de beenvliezen, gewrichtsaandoeningen en slijmvliesafwijkingen. Vaak leiden deze tot ernstige stoornissen in de functie der ledematen. Inwendige organen worden door de framboesia, in tegenstelling tot de syphilis, niet getroffen. De ziekte, die vnl. bij inheemsen voorkomt, van wie op vele plaatsen 80-90 pct zijn aangetast, heeft in de regel een goedaardig verloop.
Bij de behandeling zijn de chemotherapeutische middelen, in het bijzonder het neoarsphenamine (neosalvarsan) buitengewoon doelmatig. Reeds na één of enkele intraveneuze injecties verdwijnen de verwekkers uit de huidaandoeningen, terwijl spoedig genezing volgt. Deze in Indonesië op zeer grote schaal toegepaste geneeswijze heeft bij de bevolking inspuitingen, welke ook, zeer populair gemaakt. Bij vaccinatie tegen cholera en typhus heeft dit een groot voordeel geschapen. Verder komen eventueel bismuth bevattende middelen in aanmerking.
PROF. DR W. KOUWENAAR
