Italiaans wis- en natuurkundige (Modigliana, bij Faenza, 15 Oct. 1608 - Florence 25 Oct. 1647), werd 1641 op aanbeveling van zijn leermeester Castelli assistent van Galilei, voor wie hij de vijfde Giornata van de Discorsi redigeerde, en volgde hem op als hofmathematicus van de groothertog van Toscane. Ook gaf hij te Florence onderwijs in wiskunde.
Hij zette Galilei’s onderzoekingen over val en worp voort, stelde het principe van de minimum zwaartepuntshoogte als evenwichtsvoorwaarde voor een stelsel onderling verbonden zware lichamen op en vond een uitdrukking voor de uitstroomsnelheid van een vloeistof uit een vat. In 1643 liet hij door Viviani de barometerproef, waaraan zijn naam sindsdien verbonden is, met kwik uitvoeren; hij verklaarde het barometrisch verschijnsel met behulp van luchtdruk. Hij vervaardigde ook loupes en verrekijkers. Zijn Opera Geometrica (1644) bevatten belangrijke wiskundige onderzoekingen, terwijl vele andere bij zijn leven onuitgegeven zijn gebleven en eerst in onze tijd bekend zijn geworden. Zij betreffen raaklijnconstructies met behulp van samenstelling van bewegingen, de eerste rectificatie van een kromme (geometrische of logarithmische spiraal, 1640), quadraturen, kubaturen en zwaartepuntsbepalingen; na aanvankelijke aarzeling paste hij hierbij met veel succes de methode der indivisibilia toe. Op elementair-meetkundig gebied is naar hem genoemd het punt van Torricelli, d.i. het punt binnen een driehoek, waarvoor de som der afstanden tot de hoekpunten zo klein mogelijk is.PROF DR E. J. DIJKSTERHUIS
Bibl.: Opere, uitg. d. Gino Loria en G. Vassura (4 dln, Faenza 1919-1942).
Lit.: over de barometerproef: Esperienza del Argento Vivo, uitg. d. Hellmann, Rara Magnetica (Berlin 1897); G. de Waard, L’expérience barométrique (Thouars 1936).
