de centrale bibliotheek van Duitsland en modern archief van het Duitse boek, werd te Leipzig opgericht door toedoen van het koninkrijk Saksen, de stad Leipzig en de „Börsenverein der Deutschen Buchhändler”. De eerste credieten werden in Mei 1912 tot de oprichting verleend.
Op 2 Sept. 1916 had de inhuldiging plaats van een monumentaal bibliotheekgebouw. Het oorspronkelijk doel van de instelling was alle in Duitsland verschenen publicaties en alle in het Duits in het buitenland uitgegeven werken of tijdschriften te verzamelen, te beschrijven en te bewaren. Sedert 1940 moesten ook het uit het Duits vertaald werk dat in het buitenland verscheen, en alle vreemde publicaties over Duitsland, welk aspect van Duitsland of het Duitse volk hierin mocht behandeld worden, aangeschaft, beschreven en bewaard worden.De bibliotheek bevat thans 2.100.000 banden. Typisch is het overwegend belang van het gedrukte boek: handschriften noch prenten worden er verzameld; enkel boeken, tijdschriften, dagbladen, musicalia en kaarten worden opgenomen. De uitbouw van haar verzameling is hoofdzakelijk gewaarborgd door de vrijwillige bijdragen van de Duitse uitgevers. Haar betekenis en belang ontleent zij niet alleen aan de omvang en volledigheid van haar „Duits” boekenbezit, maar ook aan haar veelzijdig en degelijk bibliografisch werk, o.m. de doorlopende nationale of speciale bibliografieën door haar tot het einde van Wereldoorlog II bezorgd: het dagelijks Verzeichnis der Neuerscheinungen, de Deutsche Nationalbibliographie (Reihe A: Veröffentlichungen des Buchhandels; Reihe B: Ausserhalb des Buchhandels); de zesmaandelijkse en vijfjaarlijkse overzichten. Ook het Literarisches Zentralblatt für Deutschland werd aldaar samengesteld. Bij de grote luchtaanval op Leipzig 4 Dec. 1943 werd het gebouw van de Deutsche Bücherei zwaar beschadigd. Het boekenbezit was echter op 10 verschillende plaatsen in veiligheid gebracht en werd in de winter van 1945/’46 wederom naar het gebouw teruggevoerd. De tijdschriftenzaal werd 24 Nov. 1945 weer opengesteld, de grote leeszaal in 1947. Verschillende der door de Deutsche Bücherei verzorgde publicaties verschijnen thans wederom geregeld.
PROF. DR J. F. VANDERHEYDEN
Lit.: Denkschrift zur Einweihungsfeier der Dtsch. Bücherei d. Börsenvereins d. Dtsch. Buchhändler zu Leipzig am 2. Sept. 1916 (Leipzig 1916); E. Ehlermann, Eine Reichsbibliothek, Denkschrift 1910 (Leipzig 1927); A. Paust, Die Idee einer deutschen Reichsbibliothek (Leipzig 1933); G. Leyh, Die deutschen wissensch. Bibliotheken nach dem Krieg (Tübingen 1947).
