Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

CULTUURPROVINCIE

betekenis & definitie

noemt men een gebied, waarbinnen een zekere homogeniteit van cultuur te constateren valt, welke te verklaren is zowel door een zekere homogeniteit van het geografisch milieu, als ook door een zekere homogeniteit ten aanzien van het ras van de cultuurdragers en door een in zekere zin gelijksoortige geschiedenis. De cultuurprovincies zijn van elkander gescheiden door overgangszones, welke gekenmerkt worden door een vermenging van die cultuurelementen, welke voor de onderscheiden cultuurprovincies typisch zijn.

Zo is een Indonesische cultuurprovincie te onderscheiden, welke bijv. in het Oosten door een overgangszone (o.a. Nieuw-Guinee) van de Melanesische gescheiden is. Zo kunnen wij van een Arctische cultuurprovincie spreken, of van een Noordafrikaanse, een Scandinavische, een Westeuropese en telkens weer overgangsgebieden naar aangrenzende cultuurprovincies vinden. De culturele eenheid binnen één cultuurprovincie is er bovendien een, waarbij de geconstateerde eenheid van cultuur een verscheidenheid binnen die eenheid niet uitsluit.

Iedere cultuurprovincie laat zich m.a.w. weer verdelen in een aantal onderprovincies, waarbinnen zich een eigen type heeft ontwikkeld. Zo zal men binnen de Indonesische cultuurprovincies toch zeker een Soendanese, een Javaanse, een Balinese, een Makassaars-Boeginese, een Ambonese onderprovincie enz. willen onderscheiden.Het is vooral de Amerikaanse ethnologie die het begrip cultuurprovincie (culture area) heeft ontwikkeld in de zin van „ethnologische studievelden”. Zij ziet het als haar taak de wording van de cultuureenheid binnen dergelijke cultuurprovincies te bestuderen, waarbij zij hetgeen zich thans als eenheid voordoet analyseert in zijn verschillende componenten. Door middel van cultuurkaarten, waarin de verbreiding der verschillende cultuurelementen wordt ingetekend, tracht zij het uitgangspunt van deze cultuurelementen na te gaan. Ook voldoen deze cultuurprovincies aan de behoefte aan specialisatie; de ethnologen zien bepaalde cultuurprovincies als hun speciaal gebied, welke cultuur zij beter dan andere kennen.

Zij vragen dan niet naar de wording van de cultuur alleen, maar verdiepen zich tevens in de functie van de culturele eenheden binnen de cultuurprovincies.

PROF. DR H. TH. FISCHER.

< >