graaf von, Pruisisch politicus (Peuke, bij Oels, 11 Juni 1752 - Venetië 9 Febr. 1832), wist door mystiek-religieuze praktijken in de gunst te komen bij Frederik* Willem II. In 1792 werd hij Pruisisch gezant te Wenen en in hetzelfde jaar kabinetsminister van Buitenlandse Zaken.
Tijdens zijn ministerschap vielen de tweede en derde Poolse deling, benevens de Vrede van Bazel* met Frankrijk. In 1804 moest hij aftreden, omdat hij anti-Franse politiek wilde voeren, terwijl zijn opvolger Hardenberg* voor toenadering tot Napoleon was. Het volgende jaar bracht hem echter reeds weer als collega van Hardenberg in het ministerie terug. Kort voor de slag bij Austerlitz* kwam Haugwitz als Pruisisch onderhandelaar bij Napoleon met een ultimatum. In een geheime instructie had Frederik* Willem III hem echter bevolen in elk geval de vrede te bewaren. Na Napoleon’s overwinning sloot hij dus het Verdrag van Schönbrunn, waarbij Pruisen Hannover krijgen zou in ruil voor Neuchâtel, Ansbach en Kleef (15 Dec. 1805).
Nu kon of wilde hij echter weer niet doordrijven, dat Pruisen als bondgenoot van Frankrijk optrad. De Franse regering vond het nu niet langer nodig het te steunen bij de oprichting van een „Noordduitse Bond”. Na het afsluiten van een vernederend Bondgenootschapsverdrag van Parijs (15 Febr. 1806) met Napoleon was de positie van Haugwitz onmogelijk geworden. Na Jena* moest hij aftreden en werd hij opnieuw door Hardenberg vervangen. In 1837 verscheen een Fragment des mémoires inédits du comte de Haugwitz.Lit.: M. Duncker, H. und Hardenberg (in: Abhandl. aus der neueren Gesch., 1887).
