Benzine is een narcoticum met ongeveer even sterke werking als aether, maar is als algemeen verdovend middel onbruikbaar, daar het sterk prikkelend werkt en veel gemakkelijker dan aether dodelijke ademverlamming veroorzaakt.
Vergiftiging door benzine wordt weinig gezien na moedwillig of per ongeluk drinken van de vloeistof. Zij is bijna altijd het gevolg van inademing van dampen in onvoldoend geventileerde ruimten. Acute vergiftigingen zijn onder deze omstandigheden bijv. waargenomen bij het reinigen van vloerbedekkingen, bij het gebruik van verf, die benzine bevatte, bij het bedienen van impregneermachines, het werken met ontvettingsbaden, enz. De verschijnselen zijn dan, al naar de ernst der intoxicatie: hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid, dronkemansgang, braken, sufheid, spiertrekkingen en zelfs krampen, bewusteloosheid. Bij passende behandeling verdwijnen deze symptomen meestal snel of in enkele dagen zonder dat de patiënt blijvend nadeel ondervindt. Bij langdurende narcose bestaat kans op beschadiging der bloedvaten met als gevolg longbloeding en longontsteking, soms aandoening der nieren.
Dodelijke vergiftiging komt niet zo zelden voor. Berucht in dit opzicht is het schoonmaken, onder onvoldoende voorzorgen van benzinetanks en dergelijke reservoirs, waarbij de verbinding met de buitenlucht alleen wordt gevormd door een mangat.
Chronische vergiftiging kan ontstaan door herhaaldelijk inademen van kleine hoeveelheden benzinedamp, hetgeen hoofdpijn, duizeligheid, sufheid, psychische veranderingen en zenuwaandoeningen kan teweegbrengen. Sommige personen krijgen bij het inademen van kleine hoeveelheden benzinedamp en ook bij het drinken van geringe hoeveelheden benzine een gevoel van behaaglijkheid (euphorie), dat tot verslaving kan leiden.
Benzine is, in tegenstelling met benzol, geen bloedvergif en wordt, waarschijnlijk onveranderd, hoofdzakelijk door de longen, in geringe mate ook door de nieren uitgescheiden. Bij drinken van benzine in enigszins grotere hoeveelheid ontstaat spoedig braken.
Benzine prikkelt de slijmvliezen van het oog en die der bovenste en onderste luchtwegen, waarvan verschillende vormen van ontsteking het gevolg kunnen zijn. Aandoeningen van de huid (handen) vinden, evenals bij andere oplosmiddelen, haar voornaamste oorzaak in de vetonttrekkende werking van de vloeistof, waardoor schadelijke invloeden zich gemakkelijker kunnen laten gelden.
De behandeling van benzinevergiftiging bestaat in het verwijderen van den patiënt uit de schadelijke omgeving en hangt verder af van de verschijnselen (zuurstof-koolzuurtoediening, bloedsomloop en ademhaling prikkelende middelen; na drinken van benzine maagspoeling, dierlijke kool en natriumsulfaat als laxans).
Is benzine vermengd met benzol (dit kwam tijdens Wereldoorlog II in Duitsland en de bezette gebieden veel voor), dan kan hierdoor een gevaarlijke vergiftiging worden veroorzaakt.
DR L. W. VAN ESVELD
Lit.: Borbély, Erkenn. u. Behandl. d. organ. Lösungsmitteïvergiftungen (1946); Geneesk. onderz. en mededel. omtr. beroepsziekten (jaarverst, der Arbeidsinspectie).
