fray, Spaans Dominicaan, missionaris en geschiedschrijver (Sevilla 1474 - Madrid Juli 1566), vergezelde in 1502 de vice-koning Nicolas de Ovando naar Cuba, waar hij de verdrukking der Indianen ten gevolge van het hun opgelegde stelsel van dwangarbeid leerde kennen. Voortaan streed hij voor verbetering van hun lot en stelde als oplossing de invoer van negerslaven voor.
In 1515 keerde hij naar Spanje terug om zijn zaak bij koning Ferdinand te bepleiten. Eerst in 1520 verkreeg hij een wettelijk verbod van de uitbuiting der Indianen, doch dit had, ten gevolge van velerlei tegenkanting, weinig resultaat. In 1521 trok hij zich terug in het Dominicanenklooster te Santo Domingo; in 1544 werd hij aangesteld tot bisschop van Chiapas in Mexico, doch kort daarop keerde hij naar Spanje terug. Onder zijn werken zijn vooral bekend de Historia general de las Indias (eerst uitgegeven in 1875-1876) en de Brevisima relación de la destruyción de las Indias occidentales (1539), waarmee hij zich tegen de Spaanse koloniale praktijken keerde.Bibl.: Historia general de las Indias (eerst uitgeg. in 18751876) ; Brevisima relación de la destruycion de las Indias occidentales (1539); Apologética historia de las Indias (uitgeg. 1909); Disputa entre el Obispo y el doctor Gines de Sepulveda (1550).
Lit.: E. Vacas, Galindo O.P., Fray B. de L. C., su obra y su tiempo (1909); P. Mortier O.P., Histoire des Maîtres Généraux V, blz. 334 (1911) ; A. Freytag, L. C. (1915) ; A. Barros-Arana, Vida y hechos de F. B. de L. G. (2 dln, 1924); M. Br ion, B. de L. C. (1927); H. Plischke, Westindien und L. C., in: Archivf. Kulturgesch., dl 18 (1928); R. Schneider. L. C. vor Karl V (1928) ; L. Hanke. Las teorlas politicas de Bartolomé de las Gasas (Buenos Aires 1935).
