genaamd, Italiaans beeldhouwer, bronsgieter en architect (Florence 1410 - Rome 1469), heeft waarschijnlijk met Ghiberti de eerste bronzen deur van het Baptisterium te Florence gemaakt. In 1433 gaat hij naar Rome, waar hij een bronzen deur van de basiliek van St Pieter maakt.
In 1451 wordt hij door hertog Francesco Sforza naar Milaan ontboden voor de bouw van het hertogelijke kasteel. Hij wordt vervolgens Dombouwmeester te Milaan, terwijl hij ook de architect is van het bekende Ospedale Maggiore aldaar (1457-1465). Hij is echter vooral bekend door zijn Trattato di architettura (1460-1465), dat aan Piero de’ Medici is opgedragen. Het merkwaardigste daaruit is zijn plan voor een ideale stad, die hij Sforzinda noemt en die een cirkelvorm vertoont, waarin een achtpuntig kruis is aangegeven. Filarete maakte ook kleine bronzen figuren (bijv. de Marcus Aurelius te Dresden).Lit.: W. v. Öttingen, Über das Leben u. die Werke des A. Averulino, in: Beitr. z. Kunstgeschichte, N. F. VI (Leipzig 1888).
