(„één uit het volk”), pseudoniem van Usch er (Ascher) Ginsberg, Hebreeuws schrijver (Skwira, gouv. Kiew, 1856-Tel Aviv, Palestina, 1927), is één der voormannen geweest van de Joods-nationale beweging.
Zijn ideaal was het, in Palestina een cultureel Joods centrum te stichten op een gezonde economische basis. Hij bestreed Herzl en de idee van de Joodse staat in Palestina, het zgn. politieke Zionisme. Van het Joodse nationale centrum verwachtte hij een grote, leidende invloed op het Joodse denken en leven van heel de wereld. Volgens Achad Ha’am is geen nationale beweging bij machte de „nood der Joden” te doen verdwijnen, maar slechts de „nood des Jodendoms” te verminderen. Het moet gebeuren door „kwalitatieve kolonisering van Palestina”, wat slechts het werk kan zijn van zelfbewuste Joden. Daarom is eerste vereiste: „renaissance van het hart”. Onder invloed van J. Stuart Mill en H. Spencer, ziet Achad Ha’am in het Jodendom de uitslag van een meer dan duizendjarige evolutie volgens onverbiddelijke biologische wetten. Doch het essentiële, de zedeleer, steunend op gerechtigheid, is onveranderlijk. Dat ideaal te verwezenlijken vormt de geschiedkundige opgave van het Joodse volk. Door zijn essays heeft hij het Hebreeuws soepeler gemaakt en geschikt om er moderne wijsgerige en sociologische ideeën in uit te drukken. Ook volgde hij met aandacht het werk der andere Hebreeuwse literatoren en critiseerde hen in zijn tijdschrift Ha-schiloach, wanneer hun vernieuwingen niet in harmonie waren met de klassieke geest van de taal. Hoewel Achad Ha’am, die een scherp denker was, geen groot philosofisch werk heeft nagelaten, zijn het voorbeeld dat hij gegeven heeft en de critiek die hij uitoefende van grote opvoedende waarde geweest voor het moderne Jodendom, in het bijzonder het Oost-Jodendom. Hij werd dan ook algemeen geëerd en de Palestijnse stad Tel Aviv benoemde hem tot haar ereburger. Zijn essays verzamelde hij in 4 dln onder de titel Al Paraschat Derachim (Op de tweesprong, Odessa 1895, Berlijn 1921). Gedeelten van dit werk werden in het Engels en Duits vertaald (Am Scheideweg, Berlin), alsook in het Russisch en in het Zweeds. In 1923 werden in Jeruzalem Achad Ha’am’s brieven in 6 dln uitgegeven onder de naam Igerot Acham Ha’am.PROF. DR N. GUNZBURG
Lit.: Tijdschrift „Der Jude”, Jrg. I, deel VI; Mathias Acher, Achad Ha’am (Berlin 1903); Prof. I. Elbogen, A century of Jewish Life (Philadelphia 1945).
