Noailles is de naam van een oud adellijk geslacht uit de Fransche provincie Limousin. Van de merkwaardigste leden vermelden wij:
Antoine de Noailles, geboren den 4den September 1504 en admiraal van Frankrijk (♰ 1562), — en Anne Jules, hertog van Noailles, maarschalk van Frankrijk; deze werd geboren den 5den Februarij 1650 en overleed den 2den October 1708.
Louis Antoine de Noailles, cardinaal en sedert 1695 aartsbisschop van Parijs. Hij werd geboren den 27sten Mei 1651, was een broeder van bovenvermelden hertog en onderscheidde zich door zijne vrijzinnige gevoelens. Toen hij den Jansenist Quesnel in bescherming nam en eene herziene uitgave van het Nieuwe Testament bevorderde, werd hij door de Jezuïeten vervolgd, maar onderteekende eerst in 1728 de tegen hem uitgevaardigde bul „Unigenitus”. Hij overleed den 4den Mei 1729.
Adrien Maurice, hertog van Noailles, maarschalk van Frankrijk en oudsten zoon van den voorgaande. Hij werd geboren den 29sten September 1678, voerde gedurende den Spaanschen Successie-oorlog bevel over een Fransch armeekorps in Spanje, veroverde in 1710 Gerona en werd in 1711 door Philips V benoemd tot grande van Spanje. Gedurende het regentschap van den hertog van Orleans bevond hij zich aan het hoofd der verwarde financiën, nam zijne toevlugt tot maatregelen van geweld, doch moest eindelijk als tegenstander van Law in 1718 zijne portefeuille afstaan aan d'Aguesseau. Voorts door Dubois uit de Hofgunst verdrongen, keerde hij tot het ambteloos leven terug. Eerst in 1733 zond de minister Fleury hem naar het leger aan de Rijn. Daar veroverde hij de liniën van Ettlingen, bezette Worms en verkreeg na den dood van den maarschalk Berwick vóór Philippsburg het opperbevel en den maarschalksstaf.
In 1735 verdreef hij aan het hoofd der Sardiniërs de Keizerlijke benden uit Italië. Gedurende den Oostenrijkschen Successie-oorlog zond Lodewijk XV hem in Maart 1743 met een talrijk leger over de Rijn. Wél bestuurde Noailles de zaken op eene onberispelijke wijze, maar leed bij Dettingen eene nederlaag, waarna hij het opperbevel met het lidmaatschap van den staatsraad verwisselde en zich met het beheer der Buitenlandsche aangelegenheden belastte. In 1746 vertrok hij als gezant naar het Spaansche Hof, nam in 1755 zijn ontslag uit alle openbare betrekkingen, en overleed den 24sten Junij 1766. Een uittreksel uit zijne „Mémoires” werd in 1777 en de „Correspondance de Louis XV et du maréchal de Noailles” in 1865 in het licht gegeven. — Ook zijn zoon Louis, hertog van Noailles, geboren den 21sten April 1721, woonde onderscheidene veldtogten in in Vlaanderen en Duitschland bij en werd in 1775 maarschalk en gouverneur van St. Germain, waar hij den 22sten Augustus 1793 overleed, waarna zijne gemalin en andere leden van zijn geslacht hun leven eindigden onder de guillotine (1794).
Paul, hertog van Noailles, het hoofd der oudere Iijn. Hij werd geboren den 4den Januarij 1802, zag zich in 1827 benoemd tot pair en in 1848 tot lid der Académie en schreef: „Histoire de madame de Maintepon (1848— 1858, 4 dln)”, — en „Histoire de la maison de St. Cyr (1843; 2de druk, 1856)”.
Eene jongere lijn (Noailles-Mouchy) is gesticht, door Philippe van Noailles, hertog van Mouchy, geboren den 27sten November 1715, na den slag van Fontenoy tot maarschalk benoemd, en den 27sten Julij 1794 onder het mes der guillotine bezweken. Het tegenwoordig hoofd van deze lijn is Antoine Justus Leo van Noailles, hertog van Mouchy, prins en hertog van Poix, geboren in 1840, in 1865 gehuwd met prinses Anne Murat. Hij had zitting in de jongst (1877) ontbondene Kamer van Afgevaardigden en behoort tot de ijverigste Bonapartisten.
