Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 10-08-2018

Niëllo

betekenis & definitie

Niëllo, een Italiaansch woord, afkomstig van het Latijnsche nigellus (zwartachtig), is de naam van eene versiering op zilver, zelden op goud, schoon ook wel op koper en brons, bestaande in gegraveerde of door middel van stalen platen ingeslagene figuren, die met eene zwarte verfstof zijn bedekt. Tot het bereiden der verfstof bezigde Cellini 1 gewigtsdee! zilver, 2 koper en 3 lood, doch Theóphilus 4 zilver, 2 koper en 1 lood, terwijl de hoeveelheid zwavel niet naauwkeurig wordt bepaald. Volgens Plinius gebruikten de Egyptenaren daartoe gelijke deelen zilver, zwavel en koper.

Deze bestanddeelen worden te zamen in een emailleer-oven gesmolten, totdat de bij afkoeling zich in bolletjes verdeelende massa eene eenvormige, zwarte gedaante heeft. Dan wordt deze fijn gewreven en het metaal, hetwelk men niëlléren wil, er geheel mede bedekt, nadat men het vooraf met water en een weinig borax bevochtigd heeft, tin wordt het niëlio boven gloeijende kolen op het metaal gesmolten en na de afkoeling weggewreven, zoodat alleen de diepere plekken van het metaal er mede bedekt blijven, waarna dit eindelijk in zijn geheel afgeslepen en gepolijst wordt.

Men vervaardigt ook niëlio langs galvanoplastischen weg. Men bedekt namelijk metalen voorwerpen met een etsgrond, waarin men figuren graveert, die door bijtmiddelen verdiept worden. Daarna plaatst men het voorwerp in een galvanoplastischen toestel, totdat door den neerslag van koper de diepten aangevuld zijn, waarop men den etsgrond wegneemt en de oppervlakte polijst.

Vooral in de middeneeuwen was het niëlio zeer gezocht, en tot de uitstekende kunstenaars op dit gebied behoorde inzonderheid Finiguërra te Florence omstreeks het jaar 1450. Tegenwoordig wordt het hoofdzakelijk vervaardigd in Rusland; het meest bekend zijn de zilveren tabaksdoozen van Toela, en nog fraaijer zijn de kunstwerken uit Wologda en Oestjoeg Weliki. Het komt vooral te pas voor cijfers op metalen wijzerplaten van uurwerken, alsmede tot het emailléren van gouden horlogekasten.

< >