Comayagua is de hoofdstad van den Centraal-Amerikaanschen Staat Honduras en ligt in het binnenland aan den zoom der Hoogvlakte van dien naam, 650 Ned. el boven de oppervlakte der zee. Deze hoogvlakte, die bij eene lengte van 8 of 9 eene breedte van 1 tot 3 geogr. mijl bezit, onderscheidt zich door schilderachtige schoonheid, een vruchtbaren bodem en een gezond klimaat. De stad, in 1540 aan de Humuya gesticht, heette aanvankelijk Valladolid la Nuéva en werd in 1561 de zetel van een bisschop.
Toen zij zich losrukte van de Spaansche heerschappij, waren er 18000 inwoners; dit getal zonk gedurende den burgeroorlog tot 2000 en is thans weder tot de voormalige hoogte geklommen, daar het vertier na den aanleg der spoorwegen van daar naar Puérto Caballos en naar de Fonsecabaai aan de Stille Zee er aanmerkelijk is toegenomen. Te Comayagua is voorts eene universiteit, en de president der Republiek roept er jaarlijks de vertegenwoordigers bijeen. — Het departement van dien naam, in 14 districten verdeeld, telt 70000 inwoners, en men heeft er vele bouwvallen van oude steden, waaronder die van Tenampua (Puéblo-Viéjo) de merkwaardigste zijn.
