Cartel was oorspronkelijk bij de middeleeuwsche tournooijen de uitdaging tot den kamp, en is thans nog de naam voor eene uitdaging tot een duël. Doorgaans echter gebruikt men dat woord, om eene verdrag aan te duiden tot uitlevering van krijgsgevangenen of deserteurs.
Men had er tot aan den tijd der Fransche Omwenteling tusschen alle oorlogvoerende mogendheden, en daarbij werd doorgaans bepaald, dat een kapitein tegen 6, een luitenant tegen 4 en een onderofficier of ruiter tegen 2 man voetvolk zou worden uitgewisseld. De overige gevangenen werden daarna voor geld losgekocht. Een dergelijk cartel is den 10den Februarij 1831 gesloten door de Staten van den Duitschen Bond voor de uitlevering van dienstpligtige personen. Daarenboven heeft men er bij verschillende rijken tot uitlevering van misdadigers, waarvan echter door de meeste Europésche regéringen de staatkundig-vervolgden zijn uitgesloten. Zulk een uitleveringsverdrag van zeer ruime strekking is den 29sten Maart 1830 gesloten tusschen Rusland en Pruissen en in 1844 en 1857 vernieuwd. — Een vaartuig, onder Parlementaire vlag varende en tot uitwisseling van krijgsgevangenen bestemd, noemt men cartelschip en is onschendbaar.
