Bruispoeder, ook wel poeder van Seidlitz genaamd, is een mengsel van dubbel-koolzure natron met wijnsteenzuur, hetwelk, in water opgelost, als geneesmiddel of tot verfrissching gebruikt wordt.
Het innemen van dit poeder is de meest-geschikte wijze om aan het ligchaam koolzuur te verschaffen, daar het koolzuurbevattend zout, in bepaalde verhouding met wijnsteenzuur in water opgelost, eene neutrale of zwak-zure verbinding vormt, zoodat het koolzuur, in het dubbel-koolzure natron aanwezig, zich onbelemmerd kan ontwikkelen. Men kan dat huismiddel gemakkelijk in gereedheid brengen, wanneer men 4 of 5 deelen koolzure natron fijn maakt en in droogen toestand met 3 deelen fijngewreven wijnsteenzuur vermengt.
Dit mengsel beware men niet in eene glazen flesch, maar in eene papieren doos op eene drooge plaats. Nog beter is het, die beide bestanddeelen afzonderlijk te bewaren en vóór het gebruik af te wegen en te vermengen. Het Engelsche bruispoeder komt op die wijze in den handel; het dubbel-koolzure natron bevindt zich in blaauwe of roode, en het wijnsteenzuur in witte papiertjes. Men schudt den inhoud van zulk een blaauw of rood papiertje in een glas, dat half met water of suikerwater gevuld is en roere het om, waarna men den inhoud van een wit papiertje er bijvoegt en nogmaals omroert, waarbij het water begint te bruisen.
Men heeft ook bruispoeder-bekers; deze zijn in twee afdeelingen verdeeld, zoodat men elk der bestanddeelen in een afzonderlijk vak kan oplossen en den beker op zoodanige wijze ledigen, dat de beide oplossingen zich eerst in den mond vereenigen. Hierbij gaat van het koolzuur niets verloren, ’t welk anders in ruime mate plaats heeft.
Het poeder van Seidlitz verschilt echter van het Engelsch bruispoeder, omdat er wijnsteenzure natronkali is bijgevoegd. Om het te bereiden vermengt men 40 wigtjes dubbel-koolzuur natron met 3-maal zooveel wijnsteenzure natronkali en verdeelt dit mengsel in blaauwe papiertjes, en men doet daarna 35 wigtjes fijngewreven wijnsteenzuur in witte papiertjes, en men vermengt de beide poeders op de boven beschrevene wijze.
Ook gebruikt men wel een mengsel van dubbel-koolzure natron met dubbel-wijnsteen-zure natron, dat bij de oplossing niet minder koolzuur oplevert dan het gewone bruispoeder en langer kan worden bewaard. Vermengt men 120 wigtjes dubbel-wijnsteenzure natron met 45 wigtjes dubbel-koolzuur natron en 10 wigtjes koolzure magnesia, dan heeft men een stoelgang bevorderend bruispoeder. Men kan de werking van het bruispoeder door aromatische bijvoegselen eenigzins wijzigen: op die wijze wordt, door er citroen-olie met suiker bij te doen, een aangename, verfrisschende drank bereid; — voorts heeft men gember- en pepermunt-bruispoeder. Ook wordt het bruispoeder wel eens bij geneesmiddelen gemengd, om den onaangenamen smaak te vermommen: zoo verkrijgt men rhabarber-bruispoeder, zwavel-bruispoeder enz. Zie voorts onder Koolzuur.
