Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 19-03-2018

Bronkhorst (geleerden en kunstenaars)

betekenis & definitie

Tot de geleerden en kuns­tenaars van dien naam behooren:

Jan van Bronkhorst, gewoonlijk Johannes Noviomagus genaamd, daar hjj in 1494 te Nijmegen geboren werd. Nadat hij in 1512 te Rostok tot magister in de wijsbegeerte bevorderd was, werd hem aldaar het hoogleeraarsambt opgedragen in de wiskunde. Van hier begaf hij zich naar Keulen, waar hij eene dergelijke betrekking aan het collegium Montanum aanvaardde. Hij werd er licentiaat in de beide regten, en ontving in 1539 eene aanstelling tot rector aan de destijds beroemde Latijnsche school te Deventer. Hjj was een groot voorstander der Hervorming, woonde openlijk de prediking van Casper Coolhaas bij, en overleed te Keulen in 1570. Tot zijne geschriften behooren “De astrolabii compositione (1533)”, “Apologia pro identitate auctoris librorum de coelesti Hierarchia cum Dionysio Areopagita etc. (1536)”, “Scholia in dialecticam Georgii Trapezunti etc. (1537)”, “C. Ptolemaei Alexandrini libri VIII de geographia, e Graeco denuo traducti etc. (1540)”, “Etymologia grammaticae latinae (1550)” enz.

Everard van Bronkhorst, een zoon van den voorgaande. Hjj werd geboren te Deventer in 1554, oefende zich aanvankelijk in zijne geboortestad en vertrok met zijne ouders in 1569 naar Keulen. Nadat hij hier in de reg­ten gestudeerd had, bezocht hij de hoogescholen te Marburg, Erfurt en Wittenberg, werd te Basel doctor in de regten, en daarna hoogleeraar te Erfurt. In 1582 keerde hij naar Deventer terug en werd er in 1586 tot bur­gemeester verkozen. Toen die stad in handen der Spanjaarden viel, nam hij de wijk naar Leiden, en werd er gewoon hoogleeraar in de regten. In 1621 verkreeg hij wegens zie­kelijkheid zijn eervol ontslag, en overleed den 27sten Mei 1627. Van zijne geschriften noemen wij “’EvavTtoyavcöv centuriae duae, juxta seriem Pandectorum dispositae etc. (1595, 1607 en 1657/’, “Controversionum juris centuriae duae (1602 en 1610)”, “’Evavftojjavwv centuriae sex etc. (1621 en 1695)”, “Methodus Feudorum etc. (1613 enz.)”, “In titulum Digestorum etc. (1613 enz.)” en “Aphorismi Politici et Militares etc. (1638)”. — Zijn zoon Gerhard van Bronkhorst was hoogleeraar in de regten en zedeleer aan de hoogeschool te Harderwijk.

Pieter van Bronkhorst, een Nederlandsch historieschilder. Hij werd geboren te Delft in 1588 en overleed in 1661. Hij heeft vooral kerken op het doek gebragt. Zijne meest-beroemde schilderij, “Salomo’s eerste regt”, be­vindt zich op het stadhuis te Delft.

Jan van Bronkhorst, een uitstekend Nederlandsch schilder en graveur. Hij werd gebo­ren te Utrecht in 1603, ontving onderwijs van den glasschilder Jan Verburgh en besloot vervolgens, om eene reis te doen naar Frank­rijk. In Brabant gekomen, bezocht hij te Atrecht den bekwamen glasschilder Peter Mathijs, bij wien hij 1½ jaar vertoefde, en ging toen naar Parijs, waar hij zich volmaakte bij Chamus. Daarna keerde hij naar zijne geboortestad terug, en het voorbeeld van Cornelis Poelenburg bragt hem tot het schil­deren met olieverf. Van 1636 af legde hij zich hierop toe met den meesten ijver, en overleed in 1680.

In de Nieuwe Kerk te Amsterdam vindt men 3 kunstig beschilderde glazen van zijne hand, en ook zijn er de 4 deuren, waarmede het orgel kan gesloten worden, door hem beschilderd. Op het paleis te Amsterdam is de zolder van de groote zaal door hem be­schilderd; in eene andere zaal vindt men er van hem een schoorsteenstuk, “Jethro, raad gevende aan Mozes”, en ook het zolderstuk op de puije is van hem afkomstig. Voorts be­staan van hem een aantal voortreffelijke etsen, meerendeels naar schilderijen van Poelenburg.

Johannes van Bronkhorst, desgelijks een Nederlandsch kunstenaar. Hij werd geboren te Leiden in 1648, kwam te Haarlem bij een pastei-bakker in de leer, maar oefende zich reeds vroeg in het teekenen. Hij zette dit voort, toen hij in 1670 te Hoorn gevestigd en aldaar ge­huwd was, en hij werd onder de bekwaamste kunstschilders in waterverf gerekend.

< >