Anti-speculatiebeding is een vooral in de sociale huursector algemeen gehanteerd begrip, waarmee wordt bedoeld een opgenomen verkoopregulerende bepaling, via een kettingbeding vastgelegd in een koopcontract van een voormalige sociale huurwoning, dan wel − afhankelijk van de context − van een bouwlocatie voor een sociale woning, waarmee de speculatieve handel ervan door de koper voorkomen moet worden, zodat het vastgoedobject beschikbaar blijft voor de beoogde sociale doelgroep, gelet op de financiële draagkracht daarvan.
Het betreft in het algemeen woningen, waaraan de overheid een financiële bijdrage heeft geleverd in een of andere vorm. Dit kan bijvoorbeeld betrekking hebben op door de gemeente gereduceerde grondprijzen, of door een corporatie te verkopen sociale huurwoningen. Het anti-speculatiebeding moet nu voorkomen, dat de koper eenzijdig profiteert van het door deze overheidsbijdrage gecreëerde verschil met de feitelijke marktwaarde en de daaraan verbonden waarde-ontwikkeling.
Het anti-speculatiebeding wordt ook toegepast door gemeenten en corporaties, teneinde op lange(re) termijn te kunnen voorzien in een aanbod van koopwoningen in een dergelijke gereduceerde prijsklasse voor hun doelgroepen. In het algemeen wordt daarvoor via deze bepaling in het koopcontract geregeld, dat de koper de woning in geval van verkoop binnen een gestelde termijn eerst aan de verkoper moet aanbieden op basis van een vooraf bepaald bedrag, dan wel volgens een vastgestelde formule te bepalen bedrag, met een boeteclausule als sanctie.
