Wijsgeerige kunsttermen

Dr. C.J. Wijnaendts Francken (1925)

Gepubliceerd op 20-07-2020

konditionalisme

betekenis & definitie

De leer van VERWORN, volgens welke in de plaats van het geheimzinnig begrip „oorzaak” liever gesteld moet worden dat van „voorwaarden (conditiones) van geschieden”. De oorzaken toch zijn in haren aanvang, omvang en aantal onmogelijk zuiver te omgrenzen; daarom zijn die oorzaken te vervangen door de ontstaansvoorwaarden.

Zijn deze eenmaal volledig vastgesteld, dan is daarmede ook de onderzochte toestand of gebeurtenis, die er afhankelijk van is, wetenschappelijk volledig en „eindeutig” bepaald en weergegeven, en blijft er verder niets meer te verklaren overig. Op die wijze houdt men zich streng aan de uitkomsten der ervaring zonder bijvoeging van persoonlijke uitleggingen. Een verschijnsel ook is nimmer te verklaren uit één enkele oorzaak, maar slechts door het aangeven van het totaal der voorwaarden, die voor de totstandkoming van het effect noodwendig zijn. En juist door de aanvaarding van het niet-bestaan eener eenige oorzaak verliest het begrip oorzaak zijn specifieken zin en wordt het identisch met het begrip voorwaarden: het geheimzinnig oorzaakbegrip wordt dan meer streng wetenschappelijk vervangen door wetmatige afhankelijkheidsbetrekkingen.

< >