Behalve het onthoofden met het zwaard, bestond reeds van ouds bij de Perzen de gewoonte iemand door een vallende bijl om het leven te brengen. Zulk een valbijl was ook in Europa sedert de Middeleeuwen in gebruik, ofschoon deze wijze van terechtstelling meestal slechts op adellijke personen als een soort gunstbewijs werd toegepast.
Toen tijdens de Franse revolutie de Conventie beraadslagingen hield over de doodstraf (1789), stelde zekere geneesheer Guillotin voor, de valbijl weer in te voeren, of liever: die voor alle terechtstellingen te gebruiken, 1°. daar dan gelijkheid voor alle misdadigers werd aangenomen, en 2°. daar de valbijl spoediger en zekerder doodt dan het zwaard van den beul. Een ander geneesheer, Antoine Louis, bracht over dit voorstel een gunstig rapport uit (1792), en een Duits werktuigkundige, zekere Schmitt, vervaardigde de eerste valbijl volgens de nieuwe voorschriften. Het nieuwe strafwerktuig werd te Parijs opgericht en de eerste onthoofding had plaats op 25 april 1792, toen een zekere straatrover Pelletier terechtgesteld werd. Het volk noemde de valbijl eerst Louisette naar dr. Louis, maar later, toen er een spotdicht verscheen, waarin de valbijl Guillotine genoemd werd, kreeg zij den laatsten naam. (Het is dus onjuist Guillotin als den uitvinder voor te stellen.)
