Encyclopaedie van Nederlandsch West-Indië

Herman Daniël Benjamins, Joh. F. Snelleman, Martinus Nijhoff, E.J. Brill (1914-1917)

Gepubliceerd op 25-04-2022

Sneki-koti

betekenis & definitie

N.E. is een in Suriname, vooral onder de negerbevolking, algemeen aangewend zoowel preventief als curatief middel tegen de gevolgen van den beet van vergiftige slangen. De koppen of ook wel alleen de gifttanden van vergiftige slangen worden in rook gedroogd, tot poeder gestampt en met de asch of ook wel met de fijngestampte, gedroogde bladeren van drie verschillende planten vermengd; het mengsel wordt in een goed gesloten fleschje bewaard.

Van dit mengsel wordt eenkleine hoeveelheid gebracht in insnijdingen in de huid, in het bijzonder bij de polsen en de enkels. De ingeënte moet zich onthouden van het gebruik van enkele spijzen, b.v. het vleesch van herten en schildpadden. Niet alleen zou hij dan beveiligd zijn tegen de gevolgen van het slangengift, maar sommige koti's zouden zoo sterk zijn dat elke slang, die in de nabijheid van den ingeënte komt, onmiddellijk verstijft. Het gebruik is uit Afrika afkomstig en de beroemdste koti's worden bereid door in Afrika geboren negers. Ieder heeft zijn eigen recept, dat hij geheim houdt. Volgens Kappler, Surinam, gelooven de Indianen niet aan de nuttige werking van de inenting. Daarentegen deelt Van Coll, Gegevens over Land en Volk van Suriname, mede, dat ook de Indianen het middel aanwenden.

Men hoort in Suriname - vooral bij het kampvuur in het bosch - de wonderlijkste verhalen omtrent de kracht van sneki-koti's, maar bijna altijd hebben de verhalers het van hooren zeggen. Een afdoend bewijs van de deugdelijkheid der inenting is nog niet geleverd. Daartoe zouden zorgvuldige proeven op dieren genomen moeten worden. Ook de proef door Prof. K. Martin beschreven - Westindische Skizzen - bewijst de deugdelijkheid van het middel niet, omdat, zooals de schrijver opmerkt, de beet van de ratelslang niet altijd doodelijk is.

Bovendien zijn den bedoelden proefnemer, toen de gevolgen van den beet verontrustend werden, groote hoeveelheden jenever toegediend en, zooals bekend, houdt men in de Vereenigde Staten den door een ratelslang gebetene in een halven roes, tot het vergift heeft uitgewerkt. Robert Schomburgk, Reisen in Guiana und am Orinoko, Leipzig 1841, verhaalt van een door een ratelslang gebeten man, die door het drinken van vrouwenmelk zou gered zijn. Men zal wijs handelen door niet te vertrouwen op de goede werking van de sneki-koti's, maar liever, bij verblijf in de bosschen, te zorgen de serums tegen slaugenbeet, die tegenwoordig in den handel zijn, bij zich te hebben; waarbij evenwel dient opgemerkt te worden, dat de serums niet tegen het vergift van alle slangen beveiligen. Aanbevolen wordt dadelijke uitzuiging en uitbranding van de wond.

Er zijn in Suriname ook middelen tegen het slangengift verkrijgbaar voor inwendig gebruik en om op de wond te leggen. Aan de deugdelijkheid dier middelen wordt getwijfeld. Wat er van die sneki-koti's ook zij, erkend moet worden dat het inoculatie-begrip in Afrika ouder is dan in Europa.

Zie behalve de hierboven genoemde geschriften: Richard Schomburgk, Reisen in Britsch Guiana in den Jahren 1840-1844, Leipzig 1847, II, 131. - Dr. H. Ten Kate, Een en ander over Suriname (De Gids 1888, III, 196). - Dr. Ch. Baëza, Medisch Weekblad, 16 Jan. 1904, overgenomen in Onze West van 2 Maart 1904.

< >