Encyclopaedie van Nederlandsch West-Indië

Herman Daniël Benjamins, Joh. F. Snelleman, Martinus Nijhoff, E.J. Brill (1914-1917)

Gepubliceerd op 25-04-2022

Amphisbaena

betekenis & definitie

Ringhagedis. Toehedesneki, N.E. Een geslacht van pootlooze hagedissen, die uiterlijk veel overeenkomst met regenwormen vertoonen.

Het lichaam is cylindrisch, overal even dik en bedekt door eene stevige lederachtige huid, die door ringvormige verdiepingen en overlangsche plooien in een groot aantal kleine langwerpige vierhoekjes is verdeeld. Alleen de kop is met grootere schilden bedekt, eene uitwendige gehooropening ontbreekt, en de oogen liggen onder de huid. De staart is kort en dik, zoodat, bij eene oppervlakkige beschouwing, weinig verschil tusschen kop en staart wordt waargenomen, vandaar de Negerengelsche benaming: toehede sneki (tweekoppige slang) en de Portugeesche naam: cobra de dues cabegas.Zij leven onder den grond en graven daareven als de regenwormen; hun geringde huid stelt hen in staat bijna peristaltische bewegingen uit te voeren, waardoor zij zich even goed vóóruit als achterwaarts kunnen bewegen. Ten gevolge van hunne kleine mondopening kunnen zij geene grootere dieren buitmaken, en voeden zij zich met wormen en insecten.

De inboorlingen in Zuid-Amerika beweren dat zij vele malen in mierennesten worden aangetroffen, en gelooven dat de Amphisbaena de mierenkoning is.

In Suriname komen 2 soorten voor; de eene, Amphisbaena alba, kan eene lengte van V Meter bereiken en is geel gekleurd met geelwitte onderzijde; de tweede soort, Amphisbaena fuliginosa, wordt niet zoo groot (tot 39 cm.) is zwart met vierkante witte vlekken of wit met vierkante zwarte vlekken. Verder onderscheiden deze twee soorten zich daardoor van elkaar, dat terwijl bij Amphisbaena alba een ring, op het midden van het lichaam gelegen, uit minstens 60 vierkante vakjes bestaat, bij Amphisbaena fuliginosa altijd minder dan 60 vierkantjes voorkomen, en dat terwijl bij de eerste soort de vierkantjes aan de buitenzijde langer dan breed zijn, deze vakjes bij Amphisbaena fuliginosa niet langer zijn dan breed.

< >