Vele sprookjes vertellen ons van mensen, die een toverstaf bezaten, waarmee zij schatten in den grond ontdekten. Liepen zij met het stokje horizontaal uitgestrekt over een plaats, waar edele metalen of juwelen verstopt waren, dan tikte het stokje drie of vijf keer.
Sommigen menen, dat die sprookjes een reëlen achtergrond hebben. De wichelroede zou zulk een toverstaf zijn, die in den grond verborgen ertslagen en wateraderen aanwijst. Het is een gaffelvormige tak van den hazelaar (ook wel een wilgetak). Degene, die een waterader wil opsporen (de roedeloper), houdt de wichelroede met beide handen aan de gaffel horizontaal voor zich uit en loopt langzaam over het terrein. Komt hij boven een ader, dan moet de roede meer of minder van haar horizontalen stand afwijken. Een geoefende roedeloper zou uit de afwijking zelfs tamelijk nauwkeurig kunnen aangeven, hoe diep onder den grond zich de waterader bevindt.
In de streken van Zuid-West-Afrika en in Tunis en Tripoli, die weinig water hebben, heeft, naar beweerd wordt, de wichelroede bij het opsporen van bronnen goede diensten bewezen; het verschijnsel is echter wetenschappelijk nog niet verklaard. In ons land hebben vele wichelroedelopers aan de op hen gebouwde verwachtingen niet voldaan, deels omdat de voorspelde reacties van de roede uitbleven, anderdeels omdat de gewenste stoffen niet werden gevonden.
