De Krakatau (op het gelijknamige eilandje) is een van de bekendste en ook beruchtste vulkanen uit ons Indië.
Die vulkaan is de middelste van een rij van zeven, die dwars in Straat Soenda zijn gelegen en waarvan de beide uitersten respectievelijk de Zuid-oostpunt van Sumatra en de Westpunt van Java zijn.
Nadat deze vulkaan meer dan twee eeuwen niets van zich had laten horen, volgde in 1883 een uitbarsting, die de verschrikkelijkste gevolgen had, die duizenden doden eiste en de hele wereld opschrikte.
Bij die uitbarsting verdween de grootste helft van het eiland Krakatau onder den zeespiegel, twee van de drie vulkanen van het eiland werden gewoon opgeblazen, van den derden bleef de helft, het tegenwoordige eiland Krakatau, de nu nog werkzame vulkaan over.
Meer dan 300 M. verdween al het overige onder den zeespiegel en tengevolge van het binnendringen van het zeewater in de ingestorte vulkanen ontstond een vloedgolf, die over de gehele wereld waargenomen werd.
In straat Soenda, dus vlak bij de plaats van haar ontstaan, hield die vloedgolf het ergste huis. Alles wat zich langs de kusten op minder dan 25 M. hoogte bevond, sleurde het water met zijn huiveringwekkende kracht mee. Mensen en dieren, huizen en bruggen ondervonden de oerkracht van de natuur. Schepen, die in of in de nabijheid van Straat Soenda voeren, werden door het geweld der golven opgenomen en neergesmakt en vergingen met man en muis. Enkele vaartuigen voerde de zee het land in en zo vinden we nu nog, vier kilometer landwaarts van Telok Betong de overblijfselen van de „Barau”, een stoomschip, dat eens de Indische wateren doorkliefde.
Hoeveel mensen wel als offer vielen van die vloedgolf? Naar men zegt meer dan 36.000: de bevolking van een middelmatig grote Nederlandse stad.
Toch kwam deze uitbarsting niet geheel onverwacht, hoewel niemand ooit heeft gedacht, dat het een ramp van dezen omvang zou worden.
Al enige maanden dreef Straat Soenda vol dode vis, iets, dat er op wees, dat de vulkanen onder water gassen uitstootten, die het water vergiftigden. Dit was trouwens niet de enige aankondiging van naderend onheil.
Herhaaldelijk rommelde het in de aarde, veel heviger dan men ooit gehoord had. De Javanen zeiden, dat het de aardgeesten waren, die zeker boos waren en nu optrokken om de mensheid te straffen. Of het gouvernement nu al alle moeite deed, om de mensen uit de laagst gelegen kustdorpen tijdelijk naar hogere streken te doen verhuizen, het lukte niet. Als de geesten iets besloten hebben, dan doet de nietige mens er niets tegen, redeneerden de inlanders en bleven.
Eiken dag steeg de temperatuur van het zeewater, dreven er meer dode vissen in zee, rommelde de aarde vervaarlijker. Toen, vrij plotseling nog, volgde de explosie, werden twee en een halve vulkaan geheel opgeblazen en verzwolg de vloedgolf alle onvoorzichtigen.
De aardgeesten hadden gesproken!
50 Kilometer werd de as in de hoogte geslingerd; ze verspreidde zich, naar toen algemeen gezegd werd, over de hele aarde. Zoveel as kwam er in de atmosfeer, dat ze er, naar verteld werd, drie jaar later nog merkbaar was, o.a. door een eigenaardige roestbruine kleur van het zonnelicht op sommige momenten (bij
zonsondergang en zonsopgang).
Over de krachten, die het vulkanisme en dus ook deze uitbarsting ontketenen kan, hoop ik jullie later onder Vulkanisme meer te vertellen.
