is een bizonder soort gymnastiek, die vooral wordt toegepast, als de een of andere afwijking of ziekte bij den mens dreigt of aanwezig is, die men door gymnastiek wil voorkomen of genezen.
’t Eerst is men begonnen de heilgymnastiek toe te passen in die gevallen, waarin door gebrek aan lichaamsbeweging een afwijking was ontstaan, b.v. ruggegraatsverkromming bij kinderen, en in die gevallen zijn vaak met heilgymnastiek mooie resultaten bereikt.
Men onderscheidt de heilgymnastiek meestal in twee soorten, n.l. de gewone, waarbij geen toestellen worden gebruikt en die ook wel kamergymnastiek wordt genoemd, en de Zweedse. Men weet, dat het ook de Zweed Ling is geweest, die met Jahn de vader van de moderne gymnastiek wordt genoemd.
De Zweedse heilgymnastiek nu geschiedt met allerlei toestellen en onder leiding van dokters. De Zweedse dokter Zander heeft zich voor deze methode heel verdienstelijk gemaakt, vandaar de gebruikelijke naam „Zander-instituut” voor inrichtingen, waar deze heilgymnastiek wordt toegepast.