is de naam van een bekend Nederlands landmeter. Hij heette eigenlijk Nicolaas Samuel Kruik en leefde van 1678 tot 1754.
Hij had een zeer afwisselend leven. Eerst studeerde hij medicijnen te Leiden, werd echter vervolgens examinator voor de stuurlieden der Oost-Indische Compagnie te Delft, later landmeter van het Hoogheemraadschap Rijnland en daarna Schout, tegenwoordig zouden we zeggen Commissaris van politie, van Spaarndam.
Hij deed veel voor de verbetering der rivieren en vele kaarten, die verband houden met den waterstaatkundigen toestand, vooral van Noord- en Zuid-Holland, heeft hij getekend.Een van de drie stoomgemalen, die de Haarlemmermeer hebben drooggelegd tussen 1848 en 1852, is naar hem genoemd. Dit gemaal ligt aan de Ringvaart bij Heemstede. Toen de Haarlemmermeer droog was, bleven de gemalen toch nog in dienst, om ’t overtollige regen- en kwelwater te verwijderen.
In 1893 werd de Cruquius tot reservegemaal. Sindsdien werkte het alleen als één der twee andere onklaar was of bij bizonder hoge waterstanden.
Kort geleden heeft men het gemaal geheel buiten dienst gesteld en het wordt nu gebruikt als poldermuseum.
Stoer staat die oude reus daar naast den Ringdijk, als uitstarend over het vlakke polderland met zijn rechte sloten en bomenrijen, zijn rode daken der grote boerderijen. Al dat land, zover het oog reikt, is mede door zijn kracht aan het water ontworsteld.
