In de 16de en 17de eeuw gebruikte men als uitroep gans sint Truijen. Wat dat element gans hier bij doet, is niet helemaal duidelijk. Misschien moeten wij uitgaan van ‘bij de door God gezonden Sint-Gertrudis’. Bij Sint Gertrudis is een eedformule waarbij de heilige Gertrudis tot getuige wordt aangeroepen dat men de waarheid spreekt.
Het ijdel gebruik van die eedformule maakt haar tot vloek, die, om te voorkomen dat de heilige dat gebruik aan de spreker zou vergelden, verbasterd en dus afgezwakt kan worden. Met deze eed en uitroep is ongetwijfeld Gertrudis van Nijvel (626-659) bedoeld.
Zij was een dochter van Pepijn van Landen. Zij trad in in het door haar moeder gestichte klooster van Nijvel, verzoende vijanden, wist raad bij liefdesproblemen en werd patrones van de pelgrims, voor wie zij een hospitaal gesticht had (Goosen 1992:166).
In West-Brabant is zij vaak patrones van parochiekerken. Ik noem Bergen op Zoom en het kerkdorp Heerle.
