chronische toestand van prikkelbare zwakte van het zenuwstelsel. Is de prikkelbaarheid het meest in het oog loopend verschijnsel, dan spreekt men gewoonlijk van nervositeit, heeft de zwakte de overhand, dan wordt de ziekte neurasthenie genoemd.
Deze laatste, een heden ten dage zeer algemeene en meer of minder duidelijk begrensde ziekte, treedt op in verschillende vormen. Bij neurasthenie der hersenen gevoelt de lijder drukking en pijn in het hoofd, zijn geheugen verzwakt, hij klaagt over duizeligheid, slapeloosheid, angsttoestanden, dwanggedachten; hij is onbekwaam tot langdurige inspanning en legt groote zwakheid van wil en gebrek aan energie aan den dag. Neurasthenie van het ruggemerg gaat gepaard met pijn in den rug, abnormale gewaarwordingen in verschill. organen en lichaamsdeelen, gedurige jeuk, krampen, spiertrekkingen, onverklaarbare onrust. De sexueele neurasthenie openbaart zich bij den man door veelvuldige polluties, verhoogde sexueele prikkelbaarheid met te vroege zaaduitstorting zonder erectie der roede, abnormale gevoelens in en om de geslachtsorganen en gedurige ontstemdheid; bij de vrouw door verhoogde prikkelbaarheid, abnormale gewaarwordingen in de streek der geslachtsorganen, angst- en dwangvoorstellingen, slecht humeur. Neurasthenie van het hart kenmerkt zich door hartkloppingen, kortademigheid, pijn in de borst, snelle wisseling van gelaatskleur, nerveuse huiverigheid. In het algemeen komen bij deze verschijnselen gewoonlijk nog eenige der volgende: spierzwakte, gebrek aan werklust, moeilijke spijsvertering, menschenschuwheid, ongedurigheid, afhankelijkheid der stemming van het weer, voortdurende lichamelijke en vooral geestelijke vermoeidheid, volkomen gebrek aan zelfbeheersching. De oorzaken der Z. worden gezocht in de tegenwoordige gejaagde levenswijze met haar geestelijke overspanning, teleurstellingen en misbruik van prikkelende middelen. Zij kan zich bij gezonde mensehen langzamerhand ontwikkelen, of uit een ziekte worden overgehouden, of geërfd zijn.Een ondoelmatige, zwak-toegeeflijke opvoeding, die den wil niet sterkt en geen zelfbeheersching leert, verhoogt de vatbaarheid voor Z., verder doet vooral de overlading op school en in beroep veel kwaad. Z. is geneeslijk, mits zij vroeg in behandeling komt. De behandeling moet steeds in de eerste plaats gericht zijn op het verschaffen van rust aan het overprikkelde zenuwstelsel en op aanvulling van het tekort aan lichamelijke kracht door geschikte voeding onder hygiënische voorwaarden. De voornaamste geneesmiddelen zijn daarom verplaatsing naar een geschikte omgeving, frissche lucht, veel zon, eenvoudige kost (vruchten, groenten, melk). Daarnaast zijn goede resultaten te verwachten van koud water, massage, heilgymnastiek en electriciteit.
